Greek Cypriot Proposals, 1989
Introductory Note
On 30 January 1989 ,the President of the Republic, Mr. George Vassiliou, presented to the leader of the Turkish Cypriot community, Mr. Denktash a document entitled "Outline Proposals for the Establishment of a Federal Republic and for the Solution of the Cyprus Problem".
In this comprehensive document the Government of Cyprus set out in outline, proposals on all aspects of the Cyprus problem intended to assist the attempt to reach a negotiated settlement.
The proposals of the Greek Cypriot side conform with the provisions of the High Level Agreements of 1977 and 1979 and are also in accord with the United Nations Charter and the United Nations Resolutions and Decisions on Cyprus.
The spirit that permeates the proposals is the target of establishing an independent, sovereign, territorially integral, non-aligned Federal Republic which would promote peace and stability in the region and friendly relations and cooperation with all its neighbours.
The document submitted, clears the ground on important issues. Careful consideration has been given as to how the unity of the country will be preserved, so that all Cypriots can live and cooperate together in peace in an independent state, while at the same time a working federal system is to be established, capable of functioning effectively, so that progress for all is facilitated, confidence is generated for both sides and loyalty to the institutions of the Federation is engendered.
There is a considered approach to treating equitably the problem of security for both communities in the context of a demilitarised Federal Republic, so that all citizens can have confidence in the future and can feel that their persons, property and all their other rights are secure.
The proposed Federation provides for the equality of the constituent Provinces and for the implementation of bicommunality, with both communities participating in all the constitutional organs of the Federal Republic, while it safeguards the preservation of the culture and traditions of each community, and, at the same time, the democratic principle of equality of all Cypriot citizens, without discrimination, in all spheres, and protects human rights throughout Cyprus.
The National Council reaffirmed many times the 1989 decision on the outline proposals. Its most recent relevant decision was taken at its session of July 29-30, August 1,1996.During that session the National Council reaffirmed the 1989 unanimous decision on outline proposals for the establishment of a federal republic for the solution of the Cyprus problem that were submitted to the United Nations, and included in the outline proposals provision for Cyprus' accession to the European Union. In addition the National Council reaffirmed that a solution to the Cyprus problem will only be reached through a peaceful dialogue under the auspices of the UN Secretary-General and in line with UN Resolutions.
Outline Proposals for the establishment of a Federal Republic and for the solution of the Cyprus problem, submitted on January 30, 1989
A. General Approach
Convinced that agreement on a just and viable solution of the Cyprus problem is of the uttermost urgency and that the suffering and uncertainty of the people of Cyprus must not be prolonged, the Greek Cypriot side is submitting outline proposals for the solution of the Cyprus problem.
The Greek Cypriot side's proposals for the establishment of a Federal Republic and for a solution to the Cyprus problem are in accord with the United Nations Charter and the United Nations Resolutions and Decisions on Cyprus. They are also within the scope of the High-Level Agreements of 1977 and 1979 to which the two sides reaffirmed their commitment at the beginning of the negotiations on 24 August 1988. The proposals conform fully to the spirit of the new round of Talks and take into account the interests and concerns of both sides, as was undertaken at the meeting with the Secretary-General of the United Nations in New York on 22 and 23 November 1988.
1. Evaluation of the Two Communities Concerns
In presenting these Proposals the Greek Cypriot side has taken into account the concerns expressed during the first round of the Talks.
(a) Turkish Cypriot Concerns
( i) Community concerns
Desire to preserve Community identity and Community cultural traditions and to secure Community self-government in view of the fact that Turkish Cypriots compose one fifth of the population of Cyprus and Greek Cypriots four fifths.
(ii) Security Concerns
Turkish Cypriots express fears of attempts at domination either by the federal governmental power or by the Greek Cypriot Province or Community. These fears include an alleged danger of erosion of their political power.
(b) Greek Cypriot Concerns
( i) Community concerns
The Greek Cypriot Community fears that the Greek Cypriot refugees will be prevented from returning to their homes and properties and that, due to the colonisation of northern Cyprus by settlers from Turkey, the Greek Cypriots will be gradually squeezed out of Cyprus.
(ii) Security Concerns
These concerns arise from the invasion and occupation of 37% of the territory of the Republic of Cyprus by Turkey and the expulsion from their homes and properties of 40% of the Greek Cypriot population. There is also the added fear that one day Turkey, with its overwhelming military superiority and rapidly increasing population of 55 million will use northern Cyprus as a springboard for further expansionism. In this connection Greek Cypriots fear that power exercisable by Turkish Cypriots under the Federal constitution may be used to frustrate the functioning of the State and that the resultant impasse will provide a pretext for a further invasion by Turkey at a tactically convenient time.
2. Objectives of the Current Proposals
The proposals of the Greek Cypriot side aim to further the attempt to reach by 1 June 1989, a negotiated settlement of all aspects of the Cyprus problem, while conforming to the agreed basis of the negotiations, and taking into account the interests and concerns of both sides and so to achieve the following
(a) The unity of the country, so that all Cypriots can live and cooperate together in peace in an independent State.
(b) A working federal system based on equitable territorial arrangements, capable of functioning effectively so that the interests of all can be nurtured and progress for all can be facilitated, thus giving confidence to both sides and generating loyalty to the institutions of the State.
(c) Security for both Communities in the context of a demilitarised Federal Republic so that all citizens can have trust in the future and know that their persons, property and all other rights are safe.
(d) Implementation of bi-communality, with both Communities participating in all the constitutional organs of the Federal Republic.
(e) Individual equality of all Cypriots, an absence of discrimination in all spheres, and protection of human rights throughout Cyprus, as a democratic country.
(f) Preservation of the identity of Cyprus, its demographic structure, and of the culture and the traditions of each Community.
(g) Fostering economic development with particular emphasis on redressing regional imbalances.
(h) The aim of the solution would be to establish an independent, sovereign, territorially integral, non-aligned Federal Republic which aims at promoting world peace and cooperation among the peoples of the world, peace and stability in the region and at friendly relations and cooperation with all its neighbours.
II. Demilitarisation And Security
1. The Greek Cypriot side believes that the way to remove both external and internal threats is the complete demilitarisation of the Republic. This involves:
(a) withdrawal from the territory of the Republic of all non-Cypriot military forces and elements including settlers; and
(b) the complete disbanding of all Cypriot military forces.
2. A time-table for the demilitarisation of the Republic and the withdrawal of the settlers must be drawn up and implemented before the establishment of the Federal Government or any transitional arrangement. To enhance the feeling of security of both Communities, international supervision of demilitarisation should be provided for.
3. Provision should be made for a UN controlled international force to assist in the maintenance of internal security both on the Federal and on the Provincial level for as long as necessary. The risk of physical conflict will be dissipated if there is demilitarisation, with no military forces in Cyprus other than UN personnel.
4. The Greek Cypriot side is particularly concerned about the withdrawal of Turkish settlers, whose presence is altering the demographic structure of the country, and who present a security risk for the whole island.
III. The Protection Of Human Rights Including "The Three Freedoms"
It is essential to ensure that all citizens should, without discrimination of any kind, have equal civil, political, economic, social and cultural rights and, also, that all should have equal opportunities to share in the benefits of progress and development.
In the Federal Republic, and throughout its territory, the fundamental rights and liberties safeguarded by Part of the Constitution of the Republic of Cyprus of 1960, by the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and its Protocols, and by the United Nations International Covenants on Human Rights shall continue to apply, including freedom of movement, freedom of settlement, and the right to property.
The freedoms of movement and settlement and the right to property were accepted by both sides in Guideline 3 of the Makarios-Denktash High Level Agreement, which was reaffirmed in the Kyprianou-Denktash Agreement and should be enshrined in the Federal Constitution. Any regulation that is deemed necessary should be by Federal Law.
The Greek Cypriot side of course accepts that there is a question of "practical difficulties" to be taken into account in the initial implementation of the three freedoms.
The Greek Cypriot side is ready to discuss various options in meeting the practical difficulties but whatever the arrangements made they must not be such as to frustrate or negate the principles involved, either overtly, indirectly or in spirit.
IV. Guarantees
1. The Federal Republic of Cyprus, as a Sovereign Independent State and Member of the United Nations Organisation, can only have guarantees which will be in accordance with the Charter of the United Nations.
2. Any guarantees given should be multilateral. In the view of the Greek Cypriot side the best guarantee would be one by the Security Council.
3. No guarantor should have unilateral rights of intervention.
4. The scope of any guarantees should be the independence, territorial integrity, sovereignty, and constitutional order of the Federal Republic.
5. The guarantees should continue in force for as long as either community considers necessary their continuation.
V. The Territorial Aspect
The Greek Cypriot side is convinced that a proper investigation of the territorial issue is vital to reaching overall agreement. Should agreement be forthcoming on this, it will facilitate agreement on many other issues. This view was brought out in the Secretary-General's Territorial Guidelines attached to the 18 November 1981 Evaluation and was emphasised in his Vienna Working Points of 6 August 1984. The greater the number of Greek Cypriot refugees who can be resettled in their homes under Greek Cypriot administration, the less the extent of any practical difficulties to be overcome as a consequence of Greek Cypriot refugees resettling in the Turkish Cypriot Province.
There is one other aspect of the territorial issue which requires immediate consideration. It is the question of resettlement of Varosha, which was made a priority issue by Point 5 of the 19 May 1979 High Level Agreement and was reiterated in Security Council Resolution 550(1984). That Agreement was reaffirmed at the inception of the current Talks.
VI . Constitutional Arrangements
The constitutional package of political, social and economic arrangements considered to be most suitable for meeting the interests and concerns of both communities is the following:
1. General
(a) The Republic will be federally organised, with substantial powers being reserved to the constituent Provinces, including the welfare of their inhabitants, insuring that matters of religion, personal status, education and culture will be matters for each Community.
(b) The Federal Constitution will be the Supreme Law of the Republic and will only be amended with the concurrence of both Communities.
(c) The Federal Republic of Cyprus will be composed of two regions, hereinafter called Provinces.
(d) A significant characteristic of the federation will be that at the Federal level there will be equitable bicommunal participation in all governmental organs, legislative, executive, administrative and judicial.
(e) The Greek Cypriot side proposes a composition of and representation in the organs which, while assuring adequate and effective participation, also permits the machinery of government to continue operating and not to be paralysed in the event of disagreement between Community political representatives.
(f) Effective deadlock-resolving machinery must be provided for.
(g) In all symbolic and cultural aspects of concern to the Federal Republic of Cyprus (such as determination of the flag, the anthem, and national holidays) there will be equal say by the two Communities, with each Community's traditions and culture being respected.
(h) The Federal Republic will have two official languages: Greek and Turkish.
(i) There will be a constitutional prohibition of the total or partial union of Cyprus with any other country or of separatist independence or secession.
2. The Provinces
(a) Each Community will administer a Province, which will have equal status vis-à-vis the other Province. The two component parts of the Federation, i.e. the two Provincial Governments, will be equal to each other and coordinate with the Federal Government.
(b) The territorial arrangements of the Federal Republic should be equitably drawn, in a way which would enable a considerable proportion of Greek Cypriot refugees to return to their homes under Greek Cypriot administration. In such a case, provided that most Turkish Cypriots choose to reside in the Turkish Cypriot administered Province, the Turkish Cypriots will constitute a majority there, even if all Greek Cypriot refugees were to return to that Province.
(c) The powers and functions constitutionally allocated to Federal and Provincial Governments respectively will be such that Provincial Governments will have extensive legislative, administrative and judicial competence to provide for the developments of the Province, the welfare of the Province's population, its education, and the preservation of its culture.
(d) There will be no possibility of Federal encroachment on the powers and functions of the Provinces. The latter will be constitutionally entrenched, the initial allocation having been agreed by the two sides.
(e) Matters may be entrusted to the Provinces by Federal Law, though not expressly enumerated in the Provincial Powers. Consideration could also be given to having a Concurrent List of powers to be exercised in accordance with arrangements to be agreed.
3. The Federal Executive
(a) President and Vice-President:
(i) There will be a President and Vice-President, one of whom will be a Greek Cypriot and the other a Turkish Cypriot.
(ii) on the manner of the election of the President and the Vice-President the Greek Cypriot side is willing to consider two options.
OPTION A.
The President will be elected by votes of the Greek Cypriot Community and the Vice-President by votes of the Turkish Cypriot Community.
OPTION B.
The President will be elected by universal suffrage on a common roll and by an absolute majority of votes. Any citizen of the Republic can be a candidate for election.
If the elected President is a Greek Cypriot, the Vice-Presidential candidates will all be Turkish Cypriots. Greek Cypriots will vote in the election for the Vice-President, the Greek Cypriot votes however being weighted so that they form the same percentage of the total vote as the Turkish Cypriot votes in the election of the President.
Though it cannot be foreseen that voters will vote independently of community membership at the beginning, this cross-voting lines will ensure that any Presidential or Vice-Presidential candidate must seriously take into account both Communities' interests and concerns. In the future, it is hoped that the President will be elected independently of Community membership, so that nothing will bar a Turkish Cypriot from becoming President of the Republic.
(iii) The Vice-President will replace the President in case of the latter's absence or incapacity.
(iv) The Vice-President will be vested with powers and functions which will be commonly agreed.
( v) The President and the Vice-President would in effect have con-extensive power in designating the members of their Community who will hold high executive office or in promulgating jointly laws and decisions.
(b) Council of Ministers:
( i) The Council of Ministers will be composed of the President, the Vice-President and 10 Ministers, 7 of whom will be Greek Cypriot and 3 Turkish Cypriot. The President and Vice-President will each select the Ministers of his own Community but the instrument of appointment for all Ministers will be signed by both.
( ii) An important Ministry will be allocated to a Turkish Cypriot.
(iii) The President and the Vice-President, by using the powers of recourse and reference to an impartial Federal Supreme Court in which the judicial power is coequally exercised in all federal matters and constitutional cases. will ensure that there is no discrimination against either Community and no unconstitutional action.
4. The Federal Legislature:
(a) There will be a bi-cameral Federal Legislature.
(b) The Lower House will reflect in its composition the equality of citizens and will legislate on all Federal matters.
(c) The Upper House will reflect in its composition the equal Status of the Provinces, and will have competence in major matters.
(d) Should deadlock arise between the two Houses there will be machinery to ensure continued functioning of the Government.
(e) The Greek Cypriot side is ready to consider appropriate mechanisms to ensure that no significant measure affecting particularly the Turkish Cypriot Community can be passed without Turkish Cypriot Parliamentary support.
(f) Reinforced majorities ensuring the assent of legislators of both Communities would be provided for Constitutional amendment.
5. Powers and Functions of the Federal Organs and of the Provinces.
The Greek Cypriot side considers that the Powers and Functions of the Federal Organs should secure the unity of the country, promote cooperation throughout the Republic, maintain the single international personality of the Republic, promote the unity of the internal market and the economy of Cyprus and in general contribute to the harmonisation of Federal and Provincial organs, measures and Laws.
In the Greek Cypriots side's view the Provinces should have such Powers and Functions as to enhance the feeling of security of the citizens, providing for Provincial justice and policing, secure the development of the Province, safeguard the traditions, and provide for the cultural development of the Province and promote cooperation with the other Provinces and with the Federal Government.
For the specific allocation of Powers and Functions the Greek Cypriot side is willing to consider two options:
Option A
There could be two Lists of Powers and Functions, one Federal and one Provincial, with detailed definition. Should there be litigation as to whether a topic was within competence, the Federal Supreme Court would be instructed by the Constitution to settle the matter by applying a rule of interpretation that disputed functions are vested in the governmental level whose Listed Powers are ejusdem generis.
Option B
Consideration could be given to according concurrent power to the Federal and Provincial Governments. In this case there would be three Lists of Powers and Functions The Federal List, The Provincial List and the Concurrent List.
6. Federal Judiciary
(a) In all constitutional cases, and when deciding any federal matter the Federal Supreme Court will be equally composed on a bicommunal basis.
(b) Each Province will have its own administration of justice system.
The Communities would therefore have equal participation in the sphere of administration of justice.
VII. Economic Issues
A solution of the Cyprus problem will result in an increase in welfare for all the Island's population, and will be especially advantageous to the Turkish Cypriots.
The present artificial division of the economy into two, has negative effects on the economy of the whole Island, but these have been more pronounced on the smaller and economically weaker Turkish Cypriot Community. As a result of this artificial division, the level of prosperity of the Turkish Cypriots is substantially lower than that of the Greek Cypriots and the gap is growing.
A contributing factor to the economic problems of the Turkish Cypriots has been their integration with the Turkish economy, with the subsequent "importation" of the problems that characterise that economy (high inflation rates, constant devaluation and distortions) to the detriment of the Turkish Cypriots.
In addition to facilitating economic equalisation, the resolution of the Cyprus problem will release resources presently obstructed by the artificial divide and will enable Cyprus to develop its full economic potential. The increase in confidence will intensify economic activity and greatly boost investment, trade, tourism and the economy in general.
1. The Greek Cypriot side proposes that the prospects for equalisation and development that will be created by the integration of the economy, should be reinforced by overt government action at federal and provincial level, guided by the following objectives:
(a) The establishment of conditions allowing all Cypriots to have equal opportunities for economic attainment and prosperity.
(b) The promotion of economic development for the purpose of reducing disparities in opportunities and in welfare.
(c) The provision of adequate public and social services to all citizens.
2. To attain the overall objective that everyone should have equal opportunity to share in the overall prosperity that will follow a solution to the Cyprus problem, the Greek Cypriot side proposes the following:
(a) There will be a clear separation of economic powers between the central and the provincial governments.
(b) The provincial governments will have adequate resources and powers for the promotion of the welfare and further development of their province.
(c) Machinery will be established, through the creation of a central development fund, for ensuring balanced development of all areas of Cyprus and equal opportunities for all Cypriots.
(d) There will be one currency managed by the Central Bank.
(e) The Provincial government will have adequate tax revenues.
(f) The imposition of Customs duties will be the exclusive responsibility of the Federal Government.
(g) The commercial interests and rights of Turkish Cypriot businessmen will be adequately taken into account.
(h) A reintegrated growing economy will make the creative solution of the problem of Turkish Cypriot and Greek Cypriot unemployed university graduates easier through the growth potential that can be realised by a reintegrated economy.
(i) Transitional economic arrangements, to apply after the establishment of a Federal Republic will be discussed with a view to facilitating the re-integration of the economy.
3. Cyprus is an associate member of the EEC, and has entered into a Customs Union as part of the second phase of the Association Agreement, and will increasingly develop closer links with the EEC. This could have beneficial effects on the welfare of all Cypriots and help in promoting balanced regional development.
The Federal Government should have responsibility for the common external EEC tariff, but resources should be equitably distributed.
January 1989
USA says
by BC Numismatics » Wed Feb 27, 2008 1:35 pm
Halil,what do you think of my proposal for an independent Constitutional Court of Cyprus separate from the Supreme Court of Cyprus? Have you read my postings in this thread?
Aidan.
Aidan.
-
BC Numismatics - Regular Contributor
- Posts: 1448
- Joined: Mon Oct 01, 2007 12:28 pm
- Location: Wellington,New Zealand.
by halil » Wed Feb 27, 2008 1:36 pm
High-Level Agreement of 12 February 1977
The following is the text of the agreement between the two leaders Archbishop Makarios and Mr. Denktash, concluded on 12 February 1977 during a meeting under the auspices of the United Nations Secretary-General.
The text of the agreed instructions (guidelines) reads as follows:
1. We are seeking an independent, non-aligned, bi-communal Federal Republic.
2. The territory under the administration of each community should be discussed in the light of economic viability or productivity and land ownership.
3. Questions of principles like freedom of movement, freedom of settlement, the right of property and other specific matters, are open for discussion, taking into consideration the fundamental basis of a bi-communal federal system and certain practical difficulties which may arise for the Turkish Cypriot Community.
4. The powers and functions of the central federal government will be such as to safeguard the unity of the country having regard to the bi-communal character of the State.
The 10-Point Agreement of 19 May 1979
Following is the text of the agreement between the two leaders Mr. Kyprianou, and Mr. Denktash, concluded on 19 May during a meeting under the auspices of the U.N. Secretary-General, Dr. Waldheim:
1. It was agreed to resume the intercommunal talks on 15 June 1979.
2. The basis for the talks will be the Makarios-Denktash guidelines of 12 February 1977 and the U.N. resolutions relevant to the Cyprus question.
3. There should be respect for human rights and fundamental freedoms of all citizens of the Republic.
4. The talks will deal with all territorial and constitutional aspects.
5. Priority will be given to reaching agreement of the resettlement of Varosha under U.N. auspices simultaneously with the beginning of the consideration by the interlocutors of the constitutional and territorial aspects of a comprehensive settlement. After agreement on Varosha has been reached it will be implemented without awaiting the outcome of the discussion on other aspects of the Cyprus problem.
6. It was agreed to abstain from any action which might jeopardize the outcome of the talks, and special importance will be given to initial practical measures by both sides to promote goodwill, mutual confidence and the return to normal conditions.
7. The demilitarization of the Republic of Cyprus is envisaged, and matters relating thereto will be discussed.
8. The independence, sovereignty, territorial integrity and non-alignment of the Republic should be adequately guaranteed against union in whole or in part with any other country and against any form of partition or secession.
9. The intercommunal talks will be carried out in a continuing and sustained manner, avoiding any delay.
10. The intercommunal talks will take place in Nicosia.
The following is the text of the agreement between the two leaders Archbishop Makarios and Mr. Denktash, concluded on 12 February 1977 during a meeting under the auspices of the United Nations Secretary-General.
The text of the agreed instructions (guidelines) reads as follows:
1. We are seeking an independent, non-aligned, bi-communal Federal Republic.
2. The territory under the administration of each community should be discussed in the light of economic viability or productivity and land ownership.
3. Questions of principles like freedom of movement, freedom of settlement, the right of property and other specific matters, are open for discussion, taking into consideration the fundamental basis of a bi-communal federal system and certain practical difficulties which may arise for the Turkish Cypriot Community.
4. The powers and functions of the central federal government will be such as to safeguard the unity of the country having regard to the bi-communal character of the State.
The 10-Point Agreement of 19 May 1979
Following is the text of the agreement between the two leaders Mr. Kyprianou, and Mr. Denktash, concluded on 19 May during a meeting under the auspices of the U.N. Secretary-General, Dr. Waldheim:
1. It was agreed to resume the intercommunal talks on 15 June 1979.
2. The basis for the talks will be the Makarios-Denktash guidelines of 12 February 1977 and the U.N. resolutions relevant to the Cyprus question.
3. There should be respect for human rights and fundamental freedoms of all citizens of the Republic.
4. The talks will deal with all territorial and constitutional aspects.
5. Priority will be given to reaching agreement of the resettlement of Varosha under U.N. auspices simultaneously with the beginning of the consideration by the interlocutors of the constitutional and territorial aspects of a comprehensive settlement. After agreement on Varosha has been reached it will be implemented without awaiting the outcome of the discussion on other aspects of the Cyprus problem.
6. It was agreed to abstain from any action which might jeopardize the outcome of the talks, and special importance will be given to initial practical measures by both sides to promote goodwill, mutual confidence and the return to normal conditions.
7. The demilitarization of the Republic of Cyprus is envisaged, and matters relating thereto will be discussed.
8. The independence, sovereignty, territorial integrity and non-alignment of the Republic should be adequately guaranteed against union in whole or in part with any other country and against any form of partition or secession.
9. The intercommunal talks will be carried out in a continuing and sustained manner, avoiding any delay.
10. The intercommunal talks will take place in Nicosia.
- halil
- Main Contributor
- Posts: 8804
- Joined: Fri Mar 09, 2007 2:21 pm
- Location: nicosia
by halil » Wed Feb 27, 2008 1:40 pm
Denktash-Clerides Letters, Spring & Summer 1971
The intercommunal negotiations resumed in 1968 and continued right up to the troubles of 1974. The two interlocutors for their communities were Rauf Denktash for the Turkish Cypriots, and Glafkos Clerides for the Greek Cypriots, the same two who continued to be, off and on, the main negotiators throughout the remainder of the century. What is interesting about these letters is that they demonstrate, as the set from the early 1960s also did, that the parties were never very far apart on significant issues; most of what separated them were procedural matters that could have been negotiated, had the will been present for a settlement. At root of the ostensible differences was again the matter of local self-governance. Of course, Clerides was not wholly in control of his side=s negotiations, just as Denktash was not the sole decision maker on his side. What happened in this period was a classic missed opportunity to settle the issue, as all sides now acknowledge.
Here we include Denktash's letter to Clerides, setting forth concessions but an insistence on local autonomy; a report on Clerides' rendition of the Greek government's pushing Makarios to accept this "surrender," but Makarios resisting; Clerides' formal response to Denktash, which adhered to Makarios's cautious line; a new round of letters in August; and Clerides, from his memoirs, underscoring the missed chance to settle the two communities' differences peacefully.
--------------------------------------------------------------------------------
27 April 1971
Dear Glafkos,
In view of recent public statements by your side on the ultimate Greek-Cypriot policy on Cyprus I have had some doubts about the use of continuing the talks which has, as an aim, the finding of a permanent solution based on independence. As, however, your letter of 9 April 1971 (in reply to my letter of 13 March) still seems to tackle the problem on the basis of independence I thought it right to put on record my personal views and sound you on some points, before putting the whole matter to my side.
It appears to me to be essential to re-affirm our terms of reference for the exploratory, informal talks which we have been having for almost three years. I believe we had agreed that we would be searching for a permanent solution based on independence and not an independence which one side or the other could utilize for furthering "national aims and aspirations. " In other words we would talk independence as an end in itself and not as a means to an end.
Secondly, we would be talking - - as indeed we have - - purely on the internal Constitutional matters and would not be tackling the international status of the independence which we would suggest to our respective sides, this being a matter to be discussed by all the interested parties at a later stage.
Thirdly, whatever we discussed was to be - - as you reiterate in your above referred letter - -ad referendum to our respective principals in the form of a package deal and, therefore, until there was an agreed package by us, there was no binding agreement on any specific matter.
I shall be grateful if you kindly confirm that the above statement also conveys your understanding of the position.
In view of the serious doubts raised by recent statements made by your side indicating utter disagreement of the first condition set out above, I should like to point out that in trying to settle our problem on the basis of a package deal I have always taken it for granted that the remaining parts of our Constitution will stand in its present form, subject to such minor adjustments necessitated in the light of agreement on the package deal.
In our discussions on the executive I had indicated my readiness to forego the veto rights, in Foreign Affairs, Defence and Internal security, but I note from your letter of 9 April 1971 that your position vis-a- vis the vice-president is quite different viz, you would consider having a vice president if he were merely a figurehead.
I should like, therefore, to underline the fact that apart from readiness to forego these veto rights I am not in any position to write off the existing duties and powers of the vice-president. I feel, very strongly, that in our form of society peace, understanding and mutual trust can only be cultivated by the two Supreme Heads of the Executive working in full harmony for the good of Cyprus.
On the question of the Communal Chambers your stand has been that the Turkish side can continue to have its Communal Chamber as set out under Part V of the Constitution with all its powers and functions as at present.
You have rejected my offer that your side should re-constitute the Greek Communal Chamber which has been "abolished" unilaterally since the troubles.
I shall take this matter up below in considering the package deal, but would like to underline, once again, the political position which has arisen due to your refusal to re-constitute the Greek Communal Chamber: All religious, educational, cultural and teaching matters; personal status; marriage, divorce; Courts dealing with Civil Status and religious matters; charitable and sporting foundations, bodies and associations created for the purpose of promoting the well-being of the respective Communities; taxation for above purposes; promoting the aims pursued by the Municipalities; controlling producer's and consumer's co-operative and credit establishments, supervision of municipal functions are amongst the powers and duties of the Communal Chambers.
After abolishing the Greek Communal Chamber your side has
(a) Created an unconstitutional ministerial post viz: Minister of Education of Cyprus when this Ministry deals purely with the Greek educational affairs. This is a political usurpation of our rights and an imposition upon us which we cannot accept.
(b) You have put a number of priests on the pay-roll of the Republic thereby forcing the Turkish-Moslem taxpayers to finance Greek religious affairs and thus cutting across the whole foundation of keeping such matters as Communal matters.
(c) The Greek co-operative activities have become Governmental activities.
(d) Greek Municipalities are run by bodies appointed by the "government"
(e) Greek Social and Sporting Foundations, bodies and associations are now part and parcel of matters supervised by "government".
Your claim, therefore, that "the Greek side shall not re-establish its Communal Chamber" is not purely a Greek matter to be decided by your side; such a decision involves the political and financial rights of the Turkish community and upsets the political, financial and social equilibrium which had been set up by the 1960 Agreements to the detriment of the Turkish community.
If we are to agree to the abolition of the Greek Communal Chamber (on the assumption that later we may find a formula whereby we may agree to the non-establishment of the Greek Communal Chamber) we must be assured of the following:
(a) The unconstitutional post of the "Ministry of Education of Cyprus" must be abolished and Greek Education as such must be given to the President; the Turkish Education to the Vice-President. By decree they can each nominate a person to take charge of the Greek and Turkish education respectively.
(b) The salaries of the priests must be taken out of the budget of the Republic.
(c) Financial aspect of giving the functions of the Greek Communal Chamber to the "governmental" departments must be reviewed and adjustments must be made of the funds which will be given to the Turkish Communal Chamber so that we do not suffer any discrimination. For the same reason the Greek Co-operative Movement must be divorced from "Governmental" union or some formula, similar to the one suggested above on education must be found for the two Co-operative Movements.
All in all, I hope you'll agree that the wisest way will be to retain the structure set out in our Constitution and to retain the two Communal Chambers in their present form. If we do not do so the parity of treatment and status of the "Communal Affairs" of the two communities will have been destroyed and injustice done to the Turkish side as already done in the question of forced payment of priests' salaries!
As regard Article 171 on Sound and Vision broadcasting: I have suggested that this Article should be re-drafted subject to the right of the Turkish Community to set up its own sound and vision broadcasting. I have noted that you do not confirm, in your letter of 9 April, the fact that you had stated to me your agreement on the incorporation of Turkish municipal areas in the Turkish local authority context in conjunction with the grouping of such authorities (vide my letter of 13 March). I take this to be an oversight, and would like confirmation please.
2. I feel it necessary to know your final views on the above, as this knowledge will have an important bearing on our evaluation of the Greek Cypriot policy on Cyprus. In view of recent public statements on Enosis, my side finds itself in utter confusion and the belief that we are being invited into an agreement on independence which will be used as a spring-board for Enosis has gained ground. I mention this in order to enlighten you on the real purpose of my seeking clarification on the above points, which, in view of what has been said and done recently by your side, is of utmost importance to us.
3. Assuming that your answer on the above will be affirmative my views on the package deal are as follows:
The police:
(a) On the question of the police the Turkish side has indicated its willingness to agree
(i) To reduce its share of man-power from 30% to 20% as requested by you;
(ii) To amalgamate the gendarmarie with the police as requested by you;
(iii) To retain Article 132 whereby "forces stationed in parts inhabited in a proportion approaching one hundred per centum only by members of one Community shall belong to that community";
(iv) To retain Article 131 which provides that the Head and the Deputy Head shall not be of the same Community; in return for having police or peace-keeping officers with jurisdiction solely in local authority areas.
In all parts of the world where local authorities exist, they have their own peace-keeping authorities. This, in no way hampers the smooth functioning of the Central Police Authorities in matters which fall within their jurisdiction. Local police will be there to help the Central police authorities to carry on with their duties, while giving to the local people that sense of security which is so vital in view of the behaviour of the Greek policemen during the inter-communal troubles.
In view of the important concessions which we are prepared to make on d) and (ii) above I hope you'll agree to the setting-up of local authority police and thus complete the discussion on this matter.
The judiciary:
(b) As regards the judiciary
(i) I would be prepared to accept your offer of 5 Greek 2 Turkish Judges (provided provision is made for Turkish judges to sit on every appeal in which Turks are involved) if you will agree to my proposals for retaining Article 159.
On the question of the Courts one matter remains unsettled, although we had discussed it, in the early stages of our talks, and that is, the nature and character of the Courts which will be dealing purely with "local authority" matters.
I presume elected or honorary justices of the peace could attend to such matters.
(ii) If you agree to accept 6 Greek and 3 Turkish judges in the Supreme Court, subject to the provision above, I would be willing to make Article 159 optional for the litigants as proposed by me during our talks. In case (i) above is agreed upon it will be essential to make a transitional provision for securing the seat of our third judge in the Supreme Court pending retirement.
The legislative:
(c) On the legislative, in view of your agreement that
(i) The Constitution shall not be amended except with the 2/3 votes of the Turkish Members and your acceptance of the present electoral procedure whereby members of the House are elected on separate Greek and Turkish electoral rolls I am willing to agree to your proposal of having two vice-presidents (one Turkish) of the House and to have the president and the vice- presidents elected by all the members jointly if you agree that the House will have 60 Greek and 15 Turkish members; instead of 48 Greeks and 12 Turks as proposed by you. I am also prepared to abandon the present system whereby any amendment of the election law should be with the majority votes of the Turkish members if you agree that the first Election Law be drafted and agreed upon prior to the signing of the agreement in general subject to its binding constitutional effect for the purposes of its amendment later on.
The executive:
(a) Subject always to the basic requirement for all alternatives, that Turkish representation all through the political and administrative hierarchy shall be not less then 20%, I propose the retention of the present system as set out in the Constitution, subject to the removal of the right of veto and consideration of what new powers will be given to the President and the Vice-President in the light of our overall agreement
-Alternatively-
(b) I am willing to consider the abolition of the Council of Ministers and adoption of a full presidential system as in U.S.A. subject to the retention of the powers of the Vice-President as at present and consideration of what new powers will be given to the President and the Vice- President in the light of our overall agreement.
-Alternatively-
(c) I am willing to consider the abolition of the existing Presidential system subject to provision that where the president is a Greek the Prime Minister shall be Turkish (elected by Turks) with adequate Turkish seats in the Cabinet, (as in Lebanon) and agreement on the rights and powers of the P.M. and the Cabinet,
In (a), (b) and (c) above the question of Minister of Education should be settled in the light of observations made above on this point. Two junior ministerial posts (one Greek one Turkish) may be considered as an alternative to my suggestions above, responsible to the President and Vice-President respectively.
In Belgium there are, I understand, two such ministries.
Local Government: (including Turkish municipal areas) I propose that
(a) The powers, duties, and jurisdiction of the local authorities should be embedded in great detail in the Constitution. Your offer that this should be done through legislation to be passed by the House is not acceptable to us in view of the past record of the House which had stalled on the passing of the necessary legislation for the municipalities and thus created a political impasse on a purely municipal issue.
(b) That the Central Authority or Coordinating body for local governments should be
(i) The Greek and Turkish Communal Chambers, or
-Alternatively-
(ii) The president and a committee appointed by him from amongst the elected Greek members, for the Greek local authorities; the vice-president (or the prime minister) and a committee appointed by him from amongst the elected Turkish members for the Turkish local authorities; or
- Alternatively-
(iii) Two junior ministerial posts (one Greek and one Turkish) to be created to look after Greek and Turkish local authority affairs responsible to the President and Vice-President respectively; I cannot accept your offer that the autonomous local bodies should be under the District Officer for any purpose; because this is not compatible with their autonomy. In case of ultra vires the Courts will have the right to look into any complaint lodged by any person or authority of the Republic.
4. So far I have indicated to you my willingness to advice my side to make concessions on practically all points which you have raised with me in return for agreement on local autonomy affairs - the only ground on which the Turkish side has put forward balancing demands. Your side has shown willingness to pocket all the concessions without any reciprocity on any Turkish demand. Your list of concessions on page 6 of your above-referred letter is somewhat misleading. The Turkish side has not asked for the amendment of the Constitution. It is the Greek side which has put forward certain proposals for amendment and practically on all these points we have tried to accommodate you. Our counter offers made with a view to softening the Greek blow of drastic amendments is being treated by you as "acceptance of Turkish offers", whereas these were indications to you as to the limit of our accommodation in agreeing to your proposals. The only grounds on which we have asked for something has been the local autonomy, and on this ground you have not even agreed to the Status of the authority which we are to setup. Our demand has been for local autonomy, your offer has been on limited local authority.
In order to complete this review I would like to put on record, once again, the vital concessions which I have indicated willingness to make; concessions, for which, the Greek side seems determined not to give anything in return, thus raising the pertinent question whether the exercise of the local talks was merely for amending the 1960 Constitution in such a way as to make the Independent Republic of Cyprus a convenient spring-board for Enosis! My whole purpose in these talks has been to amend the Constitution in such a way as would satisfy your side's demands without diminishing in any way or form the juridic stat- us of the Turkish Community and without imperiling the ultimate safety of the independence of Cyprus:
Concessions which the Turkish side has shown willingness to make:
(a) Abolition of the provisions of the Constitution which necessitated the appointment of non-Cypriots to the posts of Presidents of the Supreme Constitutional Court and the High Court;
(b) The amalgamation of the Supreme Constitutional Court with the High Court;
(c) The amalgamation of the gendarmerie with the police;
(d) Reduction of Turkish participation from 30% to 20%;
(e) Abolition of the provision of the Constitution requiring majority vote of both Communities in the public commission;
(f) Abolition of the provision of the Constitution requiring separate majority votes in the House on legislation dealing with all taxation matters, elections, municipalities.
(g) Abolition of veto powers in Foreign Affairs, Defence and Internal Security;
(h) Reduction of Turkish participation in the Army from 40% to 20%;
(i) Making it optional, for litigants to resort to the protection of Article 159.
(j) Reduction of Turkish participation from 30% to 20% in Town Planning Affairs as per Article 176.
I hope the above will give us a new ground for tackling the problem anew in a spirit of give and take. So far the Turkish side has been on the giving end; I hope your side will find it possible to be a little generous and understanding so that we can reach agreement on all outstanding issues.
Yours sincerely,
Rauf R. Denktash
President, Turkish Communal Chamber
The intercommunal negotiations resumed in 1968 and continued right up to the troubles of 1974. The two interlocutors for their communities were Rauf Denktash for the Turkish Cypriots, and Glafkos Clerides for the Greek Cypriots, the same two who continued to be, off and on, the main negotiators throughout the remainder of the century. What is interesting about these letters is that they demonstrate, as the set from the early 1960s also did, that the parties were never very far apart on significant issues; most of what separated them were procedural matters that could have been negotiated, had the will been present for a settlement. At root of the ostensible differences was again the matter of local self-governance. Of course, Clerides was not wholly in control of his side=s negotiations, just as Denktash was not the sole decision maker on his side. What happened in this period was a classic missed opportunity to settle the issue, as all sides now acknowledge.
Here we include Denktash's letter to Clerides, setting forth concessions but an insistence on local autonomy; a report on Clerides' rendition of the Greek government's pushing Makarios to accept this "surrender," but Makarios resisting; Clerides' formal response to Denktash, which adhered to Makarios's cautious line; a new round of letters in August; and Clerides, from his memoirs, underscoring the missed chance to settle the two communities' differences peacefully.
--------------------------------------------------------------------------------
27 April 1971
Dear Glafkos,
In view of recent public statements by your side on the ultimate Greek-Cypriot policy on Cyprus I have had some doubts about the use of continuing the talks which has, as an aim, the finding of a permanent solution based on independence. As, however, your letter of 9 April 1971 (in reply to my letter of 13 March) still seems to tackle the problem on the basis of independence I thought it right to put on record my personal views and sound you on some points, before putting the whole matter to my side.
It appears to me to be essential to re-affirm our terms of reference for the exploratory, informal talks which we have been having for almost three years. I believe we had agreed that we would be searching for a permanent solution based on independence and not an independence which one side or the other could utilize for furthering "national aims and aspirations. " In other words we would talk independence as an end in itself and not as a means to an end.
Secondly, we would be talking - - as indeed we have - - purely on the internal Constitutional matters and would not be tackling the international status of the independence which we would suggest to our respective sides, this being a matter to be discussed by all the interested parties at a later stage.
Thirdly, whatever we discussed was to be - - as you reiterate in your above referred letter - -ad referendum to our respective principals in the form of a package deal and, therefore, until there was an agreed package by us, there was no binding agreement on any specific matter.
I shall be grateful if you kindly confirm that the above statement also conveys your understanding of the position.
In view of the serious doubts raised by recent statements made by your side indicating utter disagreement of the first condition set out above, I should like to point out that in trying to settle our problem on the basis of a package deal I have always taken it for granted that the remaining parts of our Constitution will stand in its present form, subject to such minor adjustments necessitated in the light of agreement on the package deal.
In our discussions on the executive I had indicated my readiness to forego the veto rights, in Foreign Affairs, Defence and Internal security, but I note from your letter of 9 April 1971 that your position vis-a- vis the vice-president is quite different viz, you would consider having a vice president if he were merely a figurehead.
I should like, therefore, to underline the fact that apart from readiness to forego these veto rights I am not in any position to write off the existing duties and powers of the vice-president. I feel, very strongly, that in our form of society peace, understanding and mutual trust can only be cultivated by the two Supreme Heads of the Executive working in full harmony for the good of Cyprus.
On the question of the Communal Chambers your stand has been that the Turkish side can continue to have its Communal Chamber as set out under Part V of the Constitution with all its powers and functions as at present.
You have rejected my offer that your side should re-constitute the Greek Communal Chamber which has been "abolished" unilaterally since the troubles.
I shall take this matter up below in considering the package deal, but would like to underline, once again, the political position which has arisen due to your refusal to re-constitute the Greek Communal Chamber: All religious, educational, cultural and teaching matters; personal status; marriage, divorce; Courts dealing with Civil Status and religious matters; charitable and sporting foundations, bodies and associations created for the purpose of promoting the well-being of the respective Communities; taxation for above purposes; promoting the aims pursued by the Municipalities; controlling producer's and consumer's co-operative and credit establishments, supervision of municipal functions are amongst the powers and duties of the Communal Chambers.
After abolishing the Greek Communal Chamber your side has
(a) Created an unconstitutional ministerial post viz: Minister of Education of Cyprus when this Ministry deals purely with the Greek educational affairs. This is a political usurpation of our rights and an imposition upon us which we cannot accept.
(b) You have put a number of priests on the pay-roll of the Republic thereby forcing the Turkish-Moslem taxpayers to finance Greek religious affairs and thus cutting across the whole foundation of keeping such matters as Communal matters.
(c) The Greek co-operative activities have become Governmental activities.
(d) Greek Municipalities are run by bodies appointed by the "government"
(e) Greek Social and Sporting Foundations, bodies and associations are now part and parcel of matters supervised by "government".
Your claim, therefore, that "the Greek side shall not re-establish its Communal Chamber" is not purely a Greek matter to be decided by your side; such a decision involves the political and financial rights of the Turkish community and upsets the political, financial and social equilibrium which had been set up by the 1960 Agreements to the detriment of the Turkish community.
If we are to agree to the abolition of the Greek Communal Chamber (on the assumption that later we may find a formula whereby we may agree to the non-establishment of the Greek Communal Chamber) we must be assured of the following:
(a) The unconstitutional post of the "Ministry of Education of Cyprus" must be abolished and Greek Education as such must be given to the President; the Turkish Education to the Vice-President. By decree they can each nominate a person to take charge of the Greek and Turkish education respectively.
(b) The salaries of the priests must be taken out of the budget of the Republic.
(c) Financial aspect of giving the functions of the Greek Communal Chamber to the "governmental" departments must be reviewed and adjustments must be made of the funds which will be given to the Turkish Communal Chamber so that we do not suffer any discrimination. For the same reason the Greek Co-operative Movement must be divorced from "Governmental" union or some formula, similar to the one suggested above on education must be found for the two Co-operative Movements.
All in all, I hope you'll agree that the wisest way will be to retain the structure set out in our Constitution and to retain the two Communal Chambers in their present form. If we do not do so the parity of treatment and status of the "Communal Affairs" of the two communities will have been destroyed and injustice done to the Turkish side as already done in the question of forced payment of priests' salaries!
As regard Article 171 on Sound and Vision broadcasting: I have suggested that this Article should be re-drafted subject to the right of the Turkish Community to set up its own sound and vision broadcasting. I have noted that you do not confirm, in your letter of 9 April, the fact that you had stated to me your agreement on the incorporation of Turkish municipal areas in the Turkish local authority context in conjunction with the grouping of such authorities (vide my letter of 13 March). I take this to be an oversight, and would like confirmation please.
2. I feel it necessary to know your final views on the above, as this knowledge will have an important bearing on our evaluation of the Greek Cypriot policy on Cyprus. In view of recent public statements on Enosis, my side finds itself in utter confusion and the belief that we are being invited into an agreement on independence which will be used as a spring-board for Enosis has gained ground. I mention this in order to enlighten you on the real purpose of my seeking clarification on the above points, which, in view of what has been said and done recently by your side, is of utmost importance to us.
3. Assuming that your answer on the above will be affirmative my views on the package deal are as follows:
The police:
(a) On the question of the police the Turkish side has indicated its willingness to agree
(i) To reduce its share of man-power from 30% to 20% as requested by you;
(ii) To amalgamate the gendarmarie with the police as requested by you;
(iii) To retain Article 132 whereby "forces stationed in parts inhabited in a proportion approaching one hundred per centum only by members of one Community shall belong to that community";
(iv) To retain Article 131 which provides that the Head and the Deputy Head shall not be of the same Community; in return for having police or peace-keeping officers with jurisdiction solely in local authority areas.
In all parts of the world where local authorities exist, they have their own peace-keeping authorities. This, in no way hampers the smooth functioning of the Central Police Authorities in matters which fall within their jurisdiction. Local police will be there to help the Central police authorities to carry on with their duties, while giving to the local people that sense of security which is so vital in view of the behaviour of the Greek policemen during the inter-communal troubles.
In view of the important concessions which we are prepared to make on d) and (ii) above I hope you'll agree to the setting-up of local authority police and thus complete the discussion on this matter.
The judiciary:
(b) As regards the judiciary
(i) I would be prepared to accept your offer of 5 Greek 2 Turkish Judges (provided provision is made for Turkish judges to sit on every appeal in which Turks are involved) if you will agree to my proposals for retaining Article 159.
On the question of the Courts one matter remains unsettled, although we had discussed it, in the early stages of our talks, and that is, the nature and character of the Courts which will be dealing purely with "local authority" matters.
I presume elected or honorary justices of the peace could attend to such matters.
(ii) If you agree to accept 6 Greek and 3 Turkish judges in the Supreme Court, subject to the provision above, I would be willing to make Article 159 optional for the litigants as proposed by me during our talks. In case (i) above is agreed upon it will be essential to make a transitional provision for securing the seat of our third judge in the Supreme Court pending retirement.
The legislative:
(c) On the legislative, in view of your agreement that
(i) The Constitution shall not be amended except with the 2/3 votes of the Turkish Members and your acceptance of the present electoral procedure whereby members of the House are elected on separate Greek and Turkish electoral rolls I am willing to agree to your proposal of having two vice-presidents (one Turkish) of the House and to have the president and the vice- presidents elected by all the members jointly if you agree that the House will have 60 Greek and 15 Turkish members; instead of 48 Greeks and 12 Turks as proposed by you. I am also prepared to abandon the present system whereby any amendment of the election law should be with the majority votes of the Turkish members if you agree that the first Election Law be drafted and agreed upon prior to the signing of the agreement in general subject to its binding constitutional effect for the purposes of its amendment later on.
The executive:
(a) Subject always to the basic requirement for all alternatives, that Turkish representation all through the political and administrative hierarchy shall be not less then 20%, I propose the retention of the present system as set out in the Constitution, subject to the removal of the right of veto and consideration of what new powers will be given to the President and the Vice-President in the light of our overall agreement
-Alternatively-
(b) I am willing to consider the abolition of the Council of Ministers and adoption of a full presidential system as in U.S.A. subject to the retention of the powers of the Vice-President as at present and consideration of what new powers will be given to the President and the Vice- President in the light of our overall agreement.
-Alternatively-
(c) I am willing to consider the abolition of the existing Presidential system subject to provision that where the president is a Greek the Prime Minister shall be Turkish (elected by Turks) with adequate Turkish seats in the Cabinet, (as in Lebanon) and agreement on the rights and powers of the P.M. and the Cabinet,
In (a), (b) and (c) above the question of Minister of Education should be settled in the light of observations made above on this point. Two junior ministerial posts (one Greek one Turkish) may be considered as an alternative to my suggestions above, responsible to the President and Vice-President respectively.
In Belgium there are, I understand, two such ministries.
Local Government: (including Turkish municipal areas) I propose that
(a) The powers, duties, and jurisdiction of the local authorities should be embedded in great detail in the Constitution. Your offer that this should be done through legislation to be passed by the House is not acceptable to us in view of the past record of the House which had stalled on the passing of the necessary legislation for the municipalities and thus created a political impasse on a purely municipal issue.
(b) That the Central Authority or Coordinating body for local governments should be
(i) The Greek and Turkish Communal Chambers, or
-Alternatively-
(ii) The president and a committee appointed by him from amongst the elected Greek members, for the Greek local authorities; the vice-president (or the prime minister) and a committee appointed by him from amongst the elected Turkish members for the Turkish local authorities; or
- Alternatively-
(iii) Two junior ministerial posts (one Greek and one Turkish) to be created to look after Greek and Turkish local authority affairs responsible to the President and Vice-President respectively; I cannot accept your offer that the autonomous local bodies should be under the District Officer for any purpose; because this is not compatible with their autonomy. In case of ultra vires the Courts will have the right to look into any complaint lodged by any person or authority of the Republic.
4. So far I have indicated to you my willingness to advice my side to make concessions on practically all points which you have raised with me in return for agreement on local autonomy affairs - the only ground on which the Turkish side has put forward balancing demands. Your side has shown willingness to pocket all the concessions without any reciprocity on any Turkish demand. Your list of concessions on page 6 of your above-referred letter is somewhat misleading. The Turkish side has not asked for the amendment of the Constitution. It is the Greek side which has put forward certain proposals for amendment and practically on all these points we have tried to accommodate you. Our counter offers made with a view to softening the Greek blow of drastic amendments is being treated by you as "acceptance of Turkish offers", whereas these were indications to you as to the limit of our accommodation in agreeing to your proposals. The only grounds on which we have asked for something has been the local autonomy, and on this ground you have not even agreed to the Status of the authority which we are to setup. Our demand has been for local autonomy, your offer has been on limited local authority.
In order to complete this review I would like to put on record, once again, the vital concessions which I have indicated willingness to make; concessions, for which, the Greek side seems determined not to give anything in return, thus raising the pertinent question whether the exercise of the local talks was merely for amending the 1960 Constitution in such a way as to make the Independent Republic of Cyprus a convenient spring-board for Enosis! My whole purpose in these talks has been to amend the Constitution in such a way as would satisfy your side's demands without diminishing in any way or form the juridic stat- us of the Turkish Community and without imperiling the ultimate safety of the independence of Cyprus:
Concessions which the Turkish side has shown willingness to make:
(a) Abolition of the provisions of the Constitution which necessitated the appointment of non-Cypriots to the posts of Presidents of the Supreme Constitutional Court and the High Court;
(b) The amalgamation of the Supreme Constitutional Court with the High Court;
(c) The amalgamation of the gendarmerie with the police;
(d) Reduction of Turkish participation from 30% to 20%;
(e) Abolition of the provision of the Constitution requiring majority vote of both Communities in the public commission;
(f) Abolition of the provision of the Constitution requiring separate majority votes in the House on legislation dealing with all taxation matters, elections, municipalities.
(g) Abolition of veto powers in Foreign Affairs, Defence and Internal Security;
(h) Reduction of Turkish participation in the Army from 40% to 20%;
(i) Making it optional, for litigants to resort to the protection of Article 159.
(j) Reduction of Turkish participation from 30% to 20% in Town Planning Affairs as per Article 176.
I hope the above will give us a new ground for tackling the problem anew in a spirit of give and take. So far the Turkish side has been on the giving end; I hope your side will find it possible to be a little generous and understanding so that we can reach agreement on all outstanding issues.
Yours sincerely,
Rauf R. Denktash
President, Turkish Communal Chamber
- halil
- Main Contributor
- Posts: 8804
- Joined: Fri Mar 09, 2007 2:21 pm
- Location: nicosia
by denizaksulu » Wed Feb 27, 2008 1:47 pm
halil wrote:yaaa, from where to where we came .
above post were only refresh our memories .
Thanks Halil. It will take a week to digest.
-
denizaksulu - Forum Addict
- Posts: 36077
- Joined: Thu May 10, 2007 11:04 am
by DT. » Wed Feb 27, 2008 1:48 pm
denizaksulu wrote:halil wrote:yaaa, from where to where we came .
above post were only refresh our memories .
Thanks Halil. It will take a week to digest.
yeah..thanks..Halil. I just skimmed through the last letter from Rauf and think i need a drink.-
DT. - Leading Contributor
- Posts: 12684
- Joined: Sun Nov 12, 2006 8:34 pm
- Location: Lefkosia
by halil » Wed Feb 27, 2008 2:02 pm
DT. wrote:denizaksulu wrote:halil wrote:yaaa, from where to where we came .
above post were only refresh our memories .
Thanks Halil. It will take a week to digest.
we all need DT. I can't have it now .bloody work.
I hope Deniz , Birkibrisli or Kikapu will translate Turkish proposals for us to refresh our memories back again
1990 Yılında Sunulan 27 Sayfalık Türk Önerileri
Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, BM Genel Sekreteri Perez De Cuellar gözetiminde, Rum Yönetimi Lideri Yorgo Vasiliu ile yapacağı New York Zirvesi'ne giderken, Türk tarafının önerilerini götürdü.
Denktaş'ın New York'daki BM Merkezin'de 26 Şubat 1990'da başlayan görüşmeler sırasında, önce ana hatları ile (Draft Outline Agreement) daha sonra da ana başlıkların altını doldurmak suretiyle 27 sayfa halinde masaya koyduğu belge, Rum tarafını temsil eden Yorgo Vasiliu tarafından reddedildi. Bu arada 11 Ekim 1989'da BM Genel Sekreteri aracılığı ile Rum yönetimine iletilen bir "ORTAK İYİ NİYET BİLDİRİMİ" imzalanması şeklindeki öneri de "Kıbrıs Türklerini ayrı bir halk olarak tanımladığı ve self-determinasyon hakkını vurguladığı için" Rum yönetimi tarafından reddedildi.
--------------------------------------------------------------------------------
İZAHAT
1. Kıbrıs Türk tarafı, 11 ve 25 Ağustos tarihlerinde Genel Sekreter'e gönderdiği iki mektupta, şimdiki durum hakkında geniş ölçüde yorumda bulunmuş ve görüşmelerdeki durgunluğa yol açan yöntemsel ve özlü nedenlerle ilgili görüşlerini ortaya koymuş bulunmaktadır.
2. Şimdi görüşmelerin devamını sağlayacak görüşme yöntemi ile siyasal koşulları incelemenin ve bunu yaparken de iki taraf arasındaki ilişkilere özellikle atıfta bulunulmasının gerekli ve yararlı olacağına inanıyoruz.
3. Siyasal gerçeklerden kopmuş bir görüşme yöntemi pek anlamlı ve verimli olmaz. Kıbrıs'taki görüşmeler, soyut sonuçlar elde etme amacına yönelik değildir. Aksine başarılı olduğu takdirde bu görüşmelerden çıkacak bir barış anlaşması ile temel federatif düzenlemeler, çok önemli pratik sonuçlar doğuracaktır.
4. Dolayısıyla bunlar, görüşmelerin beslenme kaynağını oluşturan görüşme yönetimi ile siyasai koşullar arasındaki direkt bağlantıya yakın ilgi gösterilmesi geçerli nedenlerdir. Eğer görüşmeler geçmişin deneyimlerini ve bugünün gerçeklerini gözardı eden farazi bir boşluk içinde sürdürülürse, gerçek bir çözüme ulaşmak mümkün olmaz. Bu koşullar altında, görüşmeler inanılırlığını yitirir; tarafların birbirlerine karşı takındıkları tavırlarla gerçek tavırlar arasındaki çelişkilerden kaynaklanan gerginlik ve görüşmelerin yapay havası ise, görüşme yolunu çökmeğe mahkum eder. Geçici bir anlaşmaya varılırsa bile bunun pek uygulama şansı olmaz ve uzun süre yaşaması ise hemen hemen hiç mümkün olmaz.
5. Kıbrıs Türk Tarafının sabırla dikkat çekmeye çalıştığı bir gerçek var: Bir federasyon ancak, kendilerini artık rakip olarak değil de güvenebilecekleri yasal ortaklar olarak gören iki halk arasında kurulabilir. Kıbrıs'ta iki taraftan birinin, diğerini düşman gözüyle görmekte direndiği ve aynı zamanda yeni bir ortaklık devleti kurmak için "görüşme yapar gibi" göründüğü sürece, ilişkilerde böyle iyi gelecek vadeden bir anlaşmaya asla ulaşılamaz. Bu iki unsur bir arada olamaz.
6. İki taraf yeni bir başlangıç yapma ve federatif bir çözüme ulaşmalarına olanak sağlayacak yeni tür ilişkiler içine girme isteklerini ciddiyetle düşünmelidirler. Kağıt üzerinde yeni bîr devlet yaratmaya çalışırken, tarafların ilişkilerini düzeltip, ortaya çıkacak çözüme uygulayacak adımlar atmamaları mantığa ters düşer. İki halkın yüreklerinde ve ilişkilerinde, görüşmeler sürerken bir değişiklik olmadığı takdirde, hem anlaşmaya varmak zor olur, hem de kağıt üzerinde varılan anlaşmayı yaşama geçirmek son derece zorlaşır.
7. Kıbrıs Rum tarafı açıkça ve herhangi bir çekince belirtmeden, Kıbrıs'ın birbirinden tamamıyla farklı iki halkın vatanı olduğunu kabul etmedikçe görüşme yoluyla adil ve kalıcı bir çözüme ulaşılamayacaktır. Bu iki halk, Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarıdır. 1960 Anayasasının 2. maddesinde tarifi yapılan ve 1960'ta bağımsızlığı ortaklaşa devralan, bütün sözleşmelerin altında imzaları bulunan bu iki halk, Aralık 1963'den beri hiçbir ortak kuruluşa sahip olmamışlardır. İki halk halen adanın Kuzeyinde ve Güneyinde kendi ayrı bağımsız devletlerinde yaşamakta ve toprakları ve halkları üzerinde yetki sahibi bulunmaktadırlar.
8. İki taraf, bir yandan birbirlerinin siyasi unvanları ve iddiaları üzerindeki görüşlerini korurken bir yandan da birbirlerinin farklı hukuksal, sosyal, kültürel ve dinsel varlıklarını tanımalıdır. Aslında bu Kıbrıs Rum tarafının atmaya çağrıldığı bir adımdır ve bu adımı atmaya teşvik edilmelidir. Çünkü Rum tarafı Kıbrıs Türklerinin bütün hak ve çıkarlarına karşı yüksekten bakan alaycı bir tutum içindedir. İki tarafın liderleri kendi toplumları adına görüşmelere katılırken, görüşme yetkisinin kaynağı olan iki halkın varlığını görmezlikten gelmek mümkün değildir. Bu noktada şurasının da altını çizmek gerekir ki, iki lider yaptıkları görüşmelerde varacakları her hangi bir anlaşmayı ayrı referandumlarla iki halkın onayına sunmak hususunda anlaşmış bulunmaktadırlar.
9. Kıbrıs Türk tarafının Kıbrıs Rum tarafından özlü tutum değişikliği yapmasını beklediği başlıca üç nokta var. Bu değişiklikler yapılmadığı takdirde görüşmelerde ilerleme kaydedilme ümidi yoktur. Üç nokta şunlardır:
a) Kıbrıs Rum tarafının Kıbrıs Türk Halkını dünyadan tecrit etmek için ona karşı her alanda anlamsız bir ısrarla uyguladığı ambargo;
b) Güney Kıbrıs'taki silahlanma kampanyası ile askeri yığınak;
c) Kıbrıs Rum tarafınca hem içte hem de dışta sahnelenen düşmanca ve tahrik edici faaliyet.
10. Bu faaliyetler, şimdiki Kıbrıs Rum liderliğinin yönetimi altında, devam etmekte olan görüşmelere karşı göze batacak şekilde yoğunlaşmıştır. Bu zararlı faaliyetler için Rum tarafının göstereceği hiçbir bahane geçerli sayılmaz. Bu bahaneler Kıbrıs Türklerinin güvensizliğini değiştirmekten başka bir işe yaramaz. Kıbrıs Türkleri bu davranışlarda Kıbrıs'a acı günler yaşatan Rum zihniyetinin hiç değişmediğinin teyidini görmektedirler. Görülüyor ki bu tür davranışlar Rumların kendi aleyhindedir ve terk edilmelidir. Bunun için iki taraf görüşmeler çerçevesinde açık bir anlayışa varmalıdırlar. Taraflar ilişkilerinde şiddete başvurmaktan veya şiddet kullanma tehdidinde bulunmaktan ve hele adadaki durumu değiştirmeye kalkışmaktan kaçınmalıdırlar. Topraklarının, birbirlerine karşı düşmanca hareketler için kullanılmasına izin vermemeyi taahhüt etmelidirler. Görüşme süreciyle hareketler, birbirleriyle çelişmekten ziyade bağdaşmalıdır. Görüşmelerin geleceği ve anlaşma şansı açısından ağırlıklı olan bu konular, görüşmelerin bir parçasını ve hatta özünü oluşturmaktadır. Onun için bunları entegre bir bütünün bir parçası olarak ele almak kaçınılmazdır.
11. Yukarıda belirtilenlerin ışığında iki taraf liderlerinin Genel Sekreterle birlikte yapacakları yeni toplantıda görüşmelere bir anlam ve bir amaç kazandırmak için atabilecekleri iki yararlı adım vardır:
a) Liderler doğrudan özlü görüşmelerde hazırlayacakları kapsamlı bir anlaşma çerçevesinin başlıkları üzerinde anlaşmalıdırlar.
b) Bu çerçevenin bir parçası olarak, liderler iki halk arasındaki ilişkilerin yeni şeklinin temelini belirleyecek ortak bir "İyi Niyet Deklârasyonu" üzerinde anlaşmalıdırlar.
12. Kıbrıs Türk tarafı bu konular üzerindeki görüşlerini "Kıbrıs'ta Kapsamlı Bir Çözüm Taslağı" ve "Ortak Deklarasyon Taslağı" başlıklı ve birbiriyle bağlantılı iki belge halinde sunmaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
ORTAK İYİ NİYET BİLDİRİMİ DEKLARASYON TASLAĞI
(İki halk arasındaki ilişkilere zemin teşkil edecek yeni prosedürle ilgili açıklama)
Kıbrıs Türk Lideri ve Kıbrıs Rum Lideri:
1960'ta iki toplumlu Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurucu ortakları olan ve adanın hükümranlığını birlikte devralan iki halkın temsilcileri olarak,
Geçmiş tecrübelerle yaşanan acıları göz önünde bulundurarak ve bunların bir daha tekerrür etmemesini güvence altına almak kararlılığı ile,
Anayasal açıdan iki toplumlu, toprak açısından iki kesimli bir federasyon kurulmasına yönelik çalışmaları yürütmeye istekli olarak,
Bu amaçla ve BM Genel Sekreteri'nin iyi niyet görevi çerçevesinde 1977 ve 1979 zirvelerini esas alan kapsamlı bir çözüm için görüşmeler yapmayı arzu ederek,
Kapsamlı bir anlaşmanın, BM ilkelerine uygun olarak kendi kaderini tayin etme hakkına sahip, iki ayrı halkın referandum yoluyla onayına sunulmasının taraflarca kabul edildiği,
1. İki halk arasında belirgin kültürel; dini ve milli hüviyet farklı olduğu hususunun kabul edilmesi ve kapsamlı bir çözümle iki halkın hakları ve siyasi ekonomik, sosyal ve kültürel haklarının koruma altına alınması gerektiğini idrak eder.
2. İki lider,
İki halkın arasındaki ilişkilerin, birbirlerinin varlığına, onuruna ve siyasi eşitliğine, karşılıklı saygıya dayandırılması gerektiğine,
Böyle bir ilişkinin tesisi için her iki tarafın da fiilen çaba harcaması gerektiğine,
Her iki halkın barış ve güven içinde kaba kuvvet veya herhangi bir şiddetle karşı karşıya geleceği korkusu veya tehdidi olmaksızın, yan yana yaşaması gerektiğine,
Kani olduğunu beyan eder..
3. Her iki toplumun anavatanları ile dostluk ve işbirliğini sürdürmelerinin tarihi bir ihtiyaç olduğunu göz önünde bulunduran ve bağlantısızlık ilkeleri doğrultusunda, tüm ülkelerle dostane ilişkilerin geliştirilmesini öngören bir siyaset takip etmeyi,
4. Kapsamlı bir çözümün ana hatlarını içeren bir taslak hazırlanması için çaba sarf edeceğine dair teminat verir ve bu taslağı esas alarak tarafların bir barış anlaşması ve bunu takiben yukarıdaki hususlar içeren bir federasyon kurulması için gerekli görüşmelerin yürütülmesini kabul ederler. .
5. BM Genel Sekreteri'nin gözetiminde sürdürülmekte olan barış görüşmelerinin amacına uygun olarak durumları ayarlayıp, barışçı bir tutum içine girmeyi kabul eder ve buna ters düşen tüm uygulamaların düzeltilmesini ve çözüm için yürütülen görüşmelerin ruhuna ters düşecek davranışlarla, siyasi, askeri, ekonomik, ticari ve kültürel alanda bunu zedeleyecek hareketlerden kaçınmayı kabul ederler.
--------------------------------------------------------------------------------
KIBRIS SORUNUNA KAPSAMLI BİR ÇÖZÜM TASLAĞI
İki liderin, kapsamlı doğrudan görüşmeler yoluyla her unsurun hedefini belirlemesinden önce, liderlerce üzerinde mutabık kalınması gereken ana hat taslağına dahil edilebilecek "başlık" ve "unsurlar".
1. Ortak deklarasyonun açıklaması iki halk arasındaki ilişkilerin yeni şeklini tarif eden esasın belirlenmesi.
(Bununla ilgili olarak Kıbrıs Türk tarafı şimdi yeni bir taslak önermektedir).
2. Federasyon için (kılavuz) yönlendirici prensipler:
Federal Birlik, İki toplumluluk, İki kesimlilik.
3. Federasyonun anayasal yönleri (Federal hükümetin yetkisine verilecek güçler ve işlevler)
Federal hükümetin yapısı,oluşumu ve işlevi:
Federal yasama: Oluşumu,işlevi ve güvenceleri
Federal İdare: Oluşumu, İşlevi, özel düzenlemeler ve güvenceler *Federal yargının oluşumu ve işlevi (federal idarenin yasa ve kanunların anayasaya uygunluğunun tespiti de dahili)
Temel hak ve özgürlükler (3 özgürlük ile ilgili düzenlemeler ile siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar da dahil olmak üzere)
4. Güvenlik, garanti ve savunma
(Garanti ve ittifak anlaşmaları, asker sayısının azaltılması ve geri çekilmeleriyle ilgili takvim, askeri güç dengesi, askeri birlikler, Federal Cumhuriyetin polis güçleri ve diğer ilgili hususlar).
5. Federasyonun toprak yönü
(1977 kriterleri, güvenlikle ilgili görüşler, insan unsuru)
6. Ekonomik tedbirler ve gelişmeler
(Ekonomik eşitsizliğin ortadan kaldırılması, dengenin korunması için güvenceler ve bu konularda uygulanacak metot ve usuller)
7. Antlaşmanın uygulanması ve geçici düzenlemeler
Kıbrıs Türk tarafının 6 Nisan 1989 tarih ve 15 numaralı önerisi "Kıbrıs'ta Federasyon kurulması ile ilgili olarak anlaşmaya varılacak çözümün uygulanması" hakkındadır. Bu belgede öngörülen uygulama aşamaları ile tedbirler iki tarafın liderleri arasında görüşülüp kapsamlı bir çözümün ana hattında eklenmelidir. (1 S numaralı belge ektedir). .
BELGE NO 15 - 6 NİSAN 1989
KIBRIS'TA BİR FEDERASYON İLE İLGİLİ ANLAŞMANIN UYGULANMASI
Kıbrıs'ta bir federasyonun kurulması konusunda varılan anlaşma,
aşağıda belirtilen safhalara uygun olarak gerçekleştirilebilir:
1) Sorunun tüm yönlerinin kapsamlı bir bütün kavramı içinde Kıbrıslı Türk ve Rum tarafları arasında görüşülmesinin tamamlanması. Anlaşma, aşağıda belirtilen, tüm temel yönleri kapsamalıdır:
1) Federal Anayasa`nın temel koşulları,
2) Güvenlik düzenlemeleri,
3) Yeterli ve etkin garantiler,
4) Toprak düzenlemeleri,
5) Geçici Hükümet de dahil olmak üzere, üzerinde anlaşmaya varılan çözümün uygulamaya konması.
Üzerinde anlaşmaya varılan metinler, iki tarafın temsilcileri tarafından parafe edilmeli ve görüşmelerin sonuçları iki taraf arasındaki ilişkilerin yeni zeminini tanımlayan ortak bir bildiri ile duyurulmalıdır. Ortak bildiri Federal Anayasa'nın bir önsözü de olabilir.
2. Üzerinde anlaşmaya varılan metinerin tartışılmak üzere Kıbrıs Türk ve Rum Meclislerine sunulması ve Kıbrıs Türk-Rum Halkları tarafından onaylanmak üzere iki tarafta ayrı referandumların düzenlenmesi.
3. Üzerinde anlaşmaya varılan güvenlik düzenlemelerine uygun olarak askeri güçlerin dengelenmesini amaçlayan takvim sürecinin başlatılması. Geçici Hükümet kurulana kadar askeri bir dengenin sağlanması hedeflenecektir.
4. Federal Anayasa'nın temel koşullarına uygun olarak Federe Cumhuriyetlerin kurulması. İki Federe Cumhuriyet aynı zamanda ve karşılıklı olarak birbirinin yasal ve siyasi kişiliklerini tanıdıklarını duyuracaklar.
5. İki tarafça yapılan taşınmaz mülk ile ilgili iddiaların görüşmelerin uygun bir safhasında iki halkın temsilcilerinin oluşturduğu komitenin çalışmaları ışığında değerlendirmesi.
6. Dışişleri Federal Bakanlığı'nın ve federasyonun uluslararas temsiliyetinin iki toplumlu yapısı ile ilgili özel bir anlaşmanın tamamlanması.
7.
i) Federal Anayasa'nın detaylı ve teknik taslağının hazırlanması,
ii) Üzerinde mutabakata varılan güvenlik düzenlemelerinin programlanması,
iii)Üzerinde mutabakata varılan toprak düzenlemelerinin programlanması için, ortak Komitelerin kurulması.
8. Federe Cumhuriyetlerin temsilcilerinin, Kıbrıs sorunu ile ilgili kapsamlı çözüm anlaşmasını imzalaması ve aynı zamanda Geçici Hükümet'in kurulması.
9. Federasyonun Uluslararası temsiliyeti konusunda Geçici Hükümet'in uluslararası kuruluşlara bilgi vermesi.
10. Federasyonun ilk safhalarında Geçici Hükümet ile varılan görüşbirliği uyarınca, BM Barış Gücü'ne Güvenlik Konseyi'nce belirli bir süre için verilen yeni görevlerin onaylanması.
11. Karşılıklı mülk taleplerini araştıran (ad-hoc) komitenin çalışmalarında, temel prensipler üzerinde mutabakata varıldığı ve karşılıklı kişisel taleplerin ortadan kalktığı safhasına ulaştığının iki tarafca idrak edilmesi.
12. Federal Anayasa'nın teknik yönden hazırlanmasının tamamlanması ve Geçici Hükümet ve Federe Cumhuriyetlerin Meclisleri tarafından onaylanması. Federal Anayasa, iki tarafta da yapılacak olan ayrı referandumlarda onaylanmasından sonra yürürlüğe girecektir.
13. Garantör devletlerin ortak Deklerasyonu.
14. Federal Anayasa'da belirtilen makamlar ve Federal Yasama ve Federal Yürütme organları ve diğer federal organlar için seçimlerin yapılması.
15. Federasyonun diplomatik misyonları ile ilgili yeni düzenlemelerin yürürlüğe girmesi.
16. Üzerinde mutabakata varılan güvenlik düzenlemeleri ile ilgili uygulamanın tamamlanması.
17. Üzerinde mutabakata varılan sınır düzenlemelerinin uygulanmasının tamamlanması.
18. BM Barış Gücü'nün, sonuçta ortadan kaldırılmak üzere bir Gözlemci Gücü'ne dönüştürülmesi.
19. BM Genel Sekreteri'nin iyi niyet görevinin tamamlanması.
--------------------------------------------------------------------------------
BELGE III: (Başlıklar, başlıca unsurlar ve hedeflerin tarifi)
Kıbrıs'ta Kapsamlı Bir Çözümün Çerçeve Taslağı
1. Anlaşmanın genel hedefleri ve iki halk arasındaki ilişkilerin yeni şekline ilişkin prensipler:
Kıbrıs Türk Lideri ile Kıbrıs Rum Lideri, her biri 1960'ta egemenliği birlikte devralan ve kurucu ortak olarak iki toplumlu "Kıbrıs Cumhuriyeti'ni" birlikte oluşturan kendi halkları adına,
Geçmişin deneyimlerini ve acılarını akılda tutarak ve bunların tekrarlanmamasını güvence altına almaya azimli olarak,
Anayasal açıdan iki toplumlu, toprak açısından ise iki kesimli (bi zonal) olacak bir federasyon kurulması yönünde çalışmaya istekli olarak, BM Genel Sekreteri'nin iyiniyet misyonu çerçevesinde, 1977 ve 1979 doruk anlaşmalarına dayanan kapsamlı bir çözüme varmak için görüşme yapmayı arzu ederek,
Ve bu kapsamlı çözümün, iki halkın doğal hakkı olan ve Birleşmiş Milletler Anayasası'na işlenmiş bulunan Self-determinasyon ilkesi uyarınca, iki halk için düzenlenecek ayrı referandumlarla onaylanması konusunda anlaşmış olarak,
a) Her halkın farklı bir ulusal,dinsel ve kültürel kimliğe sahip olduğunu ve bu iki halkın siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar dahil bütün insanlık haklarının kapsamlı bir çözüm çerçevesinde teminat altına alınması gerektiğini kabul ederler.
b) Aşağıdaki hususlara inançlarını belirtirler"
- İki halkın ilişkileri birbirinin varlığına, bütünlüğüne ve siyasal eşitliğine karşılıklı olarak saygı göstermesi esasına dayandırılmalıdır.
- Her iki taraf böyle bir ilişkinin oluşması için aktif çaba harcamalıdır.
- İki halk, barış içinde varlıklarını sürdürmeli ve kuwet kullanılması veya kullanma tehdidinde bulunulması ya da herhangi bir şekilde şiddet kullanılması tehlikesi i1e karşılaşmadan yaşamını güvenlik içinde sürdürmelidir.
c) Kendi anavatanlarıyla bir dostluk ve işbirliği politikası izlemenin tarihi bir gereksinim olduğunun ve bağlantısızlık ilkeleri çerçevesinde bütün ülkelerle barış ve dostluk ilişkilerini geliştirmeye çalışmanın gerekliliğinin altını çizerler.
d) Entegre bir bütün olarak kapsamlı bir çözümün ana hatlarını içeren taslağı hazırlamak için çalışmaya söz verilir; iki taraf bu taslak çerçevesinde bir barış anlaşması hazırlamak ve ondan sonra da yukarıda belirtilen düşünceler doğrultusunda federasyon için gerekli düzenlemeleri yapmak yönünde görüşmeleri sürdürmeye söz verirler.
e) Tutumlarını BM Genel Sekreteri'nin gözetiminde yapılmakta olan şimdiki görüşmeler sürecinin barışcıl amacı yönünde düzenlemeyi, çelişkili tüm icraatlarını buna göre değiştirmeyi ve görüşme yoluyla bir çözüme ulaşma çabalarını temelde aksatabilecek her türlü siyasal, askeri, ekonomik, ticari ve kültürel hareketten sakınmayı kabul ederler.
2. Kıbrıs'ta yeni bir siyasi ortaklığın temel nitelikleri ve yönlendirici ilkeleri:
Federatif bir ilişkinin başlangıç noktaları:
Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumları arasında federatif bir ilişki şeklinde oluşturulacak bir siyasi ortaklığın başlangıç noktası, adadaki şimdiki durum olacaktır. Federasyon, bu iki eşit halkın hür irade ve ifadesinden doğacak ve bu ifade, iki halkın kendine ait Selfdeterminasyon hakkına dayalı olacaktır.
Federasyon halen uyuşulmuş ve iyice yerleşmiş bulunan etkin kültürel nitelikleri yansıtacak ve Kuzey'de Kıbrıs Türklerini Güney'de ise- Kıbrıs Rumlarını temsil eden ve siyasi bakımdan eşit olan iki Cumhuriyetten oluşacaktır. Bu iki Cumhuriyet aynı yetki ve işleve sahip bulunacaktır. Taraflardan hiçbiri federasyonda ikinci bir role indirilmeyecektir.
Federasyonun üyeleri olarak halk. ile onların Cumhuriyetleri, federal anayasa altında kendi bölgelerinde egemen olacaklardır. İki Cumhuriyet federasyonunun egemenliği kadar birbirinin egemenliğine de saygı gösterecekler ve federasyonda bu şekilde tanımlanacaklardır. Güvenlik ve adalet kendi bölgesi içinde her Cumhuriyetin kendi yetkisi ve sorumluluğû altında olacaktır.
İki Cumhuriyet, federasyonun kuruluşunda bütün yetkilerin kaynağı olacak ve ortak federal organların spesifik olarak belirlenecek yetki ve işlevlerini paylaşacaklardır. Federatif düzenlemeler altında iki halk güç paylaşımına gidecek ve federal organlarla karar üretim mekanizmasına eşit ve etkili bir şekilde katılımları güvence altına alınacaktır. Geri kalan yetkiler Cumhuriyetlere ait olacaktır.
İki halkın barış içinde ve birbirinin endişe, hak ve çıkarlarına karşılıklı saygılı olduğu bir ortamda varlığını sürdürmesini sağlamak için, federal anayasada federasyonun karar üretiminde görüş birliği ile hareket edilmesine azami önem verilecektir. Bu görüş birliği içinde karar almalarını mümkün kılacak şekilde belirlenecektir. Şöyle ki federasyonun uyumlu ve etkili bir şekilde iş görmesi temin edilmiş olsun.
Federasyon toprakları Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin toprakları ile Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'nin topraklarından oluşacaktır. İki Cumhuriyetin sınırları Federal Anayasada tarif edilecektir.
Federasyonun Uluslararası bir kişiliği olacaktır. Cumhuriyetler, Federal Anayasaya belirleneceği şekilde uluslararası alanda faaliyet gösterme yetki ve özgürlüğüne sahip olacaktır. Federasyonun uluslararası temsiliyeti, iki toplumlu olacak ve iki taraf arasında yapılacak özel bir anlaşmaya bağlı bulunacaktır.
Federasyonun vatandaşları Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'nin vatandaşlarından oluşacaktır. Bir tek federasyon vatandaşlığı olacak ve bu da federal yasayla belirlenecektir. Federal yasaya göre pasaport isdar etme yetkisi federasyonu oluşturacak Cumhuriyetlere ait olacaktır.
Federasyonun resmi dili Türkçe ve Rumca olacak ve bu iki dil, bütün federal bölgelerde aynı zamanda ve eşit şekilde kullanilacaktır. Bütün federal organların çalışmalarında, her iki dil eşit şekilde kullanılacaktır.
Federasyon laik bir devlet olacaktır. Taraflardan herhangi birinin dini kuruluşları, kamuya ait veya siyasal konularda federal nitelikli faaliyetlere müdahale etmeyecektir. Dini kişiler federasyonda hiçbir kamusal veya siyasi mevkiye gelmeyeceklerdir.
Üzerinde anlaşmaya varılan durum veya statü ile iki halktan birinin va.rlığına yönelik herhangi bir tehdit karşısında federasyonun kurucu Cumhuriyetlerinin ilişkilerinin geleceğini ele almak üzere bir anayasal mekanizma kurulacaktır.
Kıbrıs'ın herhangi bir başka ülkeyle tamamen veya kısmen birleşmesi federal anayasayla yasaklanacaktır. Böyle bir amaca yönelik her hareket federal yasa altında cezalandırılmayı gerektiren bir suç sayılacak ve bu ilke federal anayasaya işlenecektir. Herhangi bir uluslararası birliğe katılmak veya böyle bir birlikle anlaşma yapmak gibi federasyonun egemenliğini etkileyecek anlaşmalar yapmak, Cumhuriyet'te düzenlenecek ayrı referandumların sonucuna bağlı olacaktır.
İKİ TOPLUMLULUK
Kıbrıs'ta bir tek ulus değil de Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıs Rumlarından oluşan iki halkın bulunduğu gerçeği bütün federatif düzenlemelerde dikkate alınacaktır.
(1) Kıbrıs Türk halkı, federasyonun Rum asıllı olan ve ana dili Rumca olan veya Rum kültür geleneklerini paylaşan ya da Rum Ortodoks Kilisesi'ne mensup olan bütün vatandaşlarını kapsayacaktır. Kıbrıs'taki Maronit, Ermeni ve Latin dini azınlıkları 1960'daki statülerini korumakta serbest olacaktır.
Federatif düzenlemeler Kıbrıs'ın iki toplumluluk niteliğini tümüyle dikkate alacak ve yansıtacak şekilde olacaktır.
* Federal ilişkiler iki siyasi eşit Cumhuriyet arasında olacak ve bu ilişkiler belirlenirken, 1960 Anlaşmalarıyla egemenliğin iki halka ortaklaşa devredilmiş olduğu ve Kıbrıs'ın egemenliği ile ilgili bütün sözleşmelerin iki halkın temsilcileri tarafından eşit şartlarla kabul edilip . imzalanmış olduğu gerçeği dikkate alınacaktır.
* Federasyonu Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum Halkları tarafından yeni bir ortaklığın uyuşulmuş koşulları altında oluşturulacaktır. İki halk bu axnaçla üzerinde anlaşmaya varılmış bazı yetki ve işlevleri federasyona devredeceklerdir. Geri kalan yetkiler, federasyonu oluşturan Cumhuriyetlere ait olacaktır.
* İki halk bir yandan federasyonun ortak siyasi çerçevesi içinde çıkarlarını bağdaştırırken bir yandan da etnik ve kültürel karakter ve kimliklerini korumakta serbest olacaklardır. Federasyonu oluşturan Cumhuriyetler bu amacın başlıca ifade araçları olacaktır. Bu çerçev~de kültürel ve dinsel işler ve kişisel statüyle ilgili konular, iki Cumhuriyetin kendi münhasır yetkisi altında kalmaya devam edecektir.
* Federal anayasa iki halk tarafından ayrı referandumlarla onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek ve aynı şekilde karşılıklı onayla temdit edilebilecektir.
* Federal yapı ile federatif düzenlemeler, federasyonun bütün organlarına iki halkın eşit ve etkili katılımını temin edecek şekilde olacaktır.
İKİ KESİMLİLİK
Federasyonun coğrafi esası, temel bir güvenlik gereksinimi olarak iki kesimli olacaktır. Buna göre federasyon içinde iki Cumhuriyet olacak bu Cumhuriyetler Kıbrıs'ın iki halkına tekabül edecektir.
Kurucu Cumhuriyetlerin her biri kendi halkı tarafından yönetilecektir. Cumhuriyetlerin ayrı ayrı anayasaları ve buna tekabül eden siyasi yapıları olacaktır. Federal seviyede siyasi parti oluşmayacaktır.
Kurucu Cumhuriyetlerin bütünlüğü ve sınırları güvence altına alınmış olacak ve ihlal edilmeyecektir.
Federasyon; kurucu Cumhuriyetlerin anayasal yetki ve işlevlerine karışma ve kontrol etme yetkisine haiz olmayacaktır.
Kurucu Cumhuriyetlerde yerleşim ve toprak mülkiyeti ile güvenliği korumanın temel gereği olan iki kesimliliğin korunması amaçlayan, üzerinde mutabakata varılmış özel yasa ve düzenlemelere tabi olacaktır. Eski mülk talepleri mülk mübadelesi ve/veya tazminat yoluyla halledilmesi için her iki tarafça uygun görülecek bir anlaşmaya varılacaktır. .
3. Federasyonun Anayasal yönü
Federasyonun yetki ve işlevleri yukarıda belirtilen prensiplerle uyum içinde olacaktır.
a) Federal hükümete verilecek yetki ve işlevler;
i) Her iki tarafça hükümete tanınacak yetki ve işlevler:
Dışişleri (Kurucu Cumhuriyetler, kendi kontrolleri altında olan bölgede eğitim, kültür, teknik, ekonomik ve mali işbirliği anlaşmaları yapma ve bu anlaşmalar çerçevesinde dış temsiliyetleri hakkında sahip olacaklardır. Her iki tarafın kendi anavatanlarında temsiliyetleri ve taraflara özgün ilişkileri hususunda özel düzenlemeler yapılacaktır.
Federal Bütçe ve Federal Vergilendirme.
Federal Merkez Bankası (kurucu) Cumhuriyetlerin Merkez Bankaları arasında koordinasyon tesisi için)
Ticaret ve turizm alanında koordinasyon - Federal posta ve telekomünikasyon
Federal havaalanları ve limanlar
Tabii kaynakların kullanımı koordinasyon (su kullanımı ve çevre konuları da dahil)
Federal halk sağlığı ve federal veteriner hizmetleri - Ölçü birimleri tespiti ve standardizasyonu
Federal Yargı
Federal memurların tayini
Savunma (Garanti anlaşması çerçevesinde de ayrıca ele alınacak güvenlik (Federal sorumluluğun< gerektiği şekilde)
ii) Yukarıda "federal" olarak belirtilen yetkiler ve işlevler kurucu Cumhuriyetlerin aynı yetki ve işlevlerini suistimal etmeyecek ve geçerliliğini etkilemeyecektir.
iii) Geriye kalan yetkiler kurucu Cumhuriyetlere ait olacaktır. (Her iki Cumhuriyet birlikte görüşecek, Federal Hükümete ilave yetki ve işlevler verilebilir).
iv) Kurucu Cumhuriyetlerin herbiri, kendi hükümetinin yapısına kendisi karar verecektir.
v) Federal yetki ve işlevler ya Federal Hükümet yetkilileri veya Federal Hükümet yetkililerinin her iki Cumhuriyetle koordinesi ile yerine getirilecektir. İki kurucu Cumhuriyetteki federal yetki ve işlevlerin Federal Hükümet yetkililerince yerine getirilme yöntemi anlaşmaya bağlı bir husus olacak. Federal yetki ve işlevlerin yerine getirilmesi Kurucu Cumhuriyet yetkililerine de verilebilir. İşlevin federal hükümet yetkililerince yerine getirilmesi gerektiği durumlarda bu işlev, kurucu Cumhuriyetlerdeki halka mensup görevlilerce yerine getirilecektir.
b) Federasyonun yapısı, oluşumu ve işlevi.
FEDERAL YASAMA
Federal yasama, her iki halkın temsil edileceği bir alt meclis ve her iki kurucu Cumhuriyeti temsil edecek bir üst meclisten oluşacaktır.
Bütün yasalar her iki meclis tarafından kabul edilecek.
Her iki halkın temsil edileceği alt meclis Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum temsiliyeti 30:70 oranında dayanacaktır. Alt meclis üyeleri iki kurucu Cumhuriyet halkları tarafından ve Cumhuriyetlerdeki seçim yasalarına uygun bir şekilde seçilecektir.
Üst mecliste kurucu Cumhuriyetlerin temsiliyet oranı 50:50 olacak. Cumhuriyetlerin üst meclisteki temsiliyetleri ile ilgili prosedür, Cumhuriyetlerce anayasaya uygun bir şekilde kararlaştırılacaktır.
Üst ve alt meclis başkanları aynı devrede aynı toplumdan olmayacaktır.
Bir yasanın geçirilmediği veya bir karar alınmadığı durumlarda federal hükümetin uyum içinde ve etkin bir şekilde işlevlerini yerine getirebilmesi için alt ve üst meclislere karar alınmasına yardımcı olacak, uzlaşma sağlayacak önlemler belirlenecektir.
Federal meclis tarafından geçirilen yasalar, federal devlet başkanı veya başkan yardımcısı tarafından birlikte açıklanacak, her ikisi birden veya ayrı ayrı yasayı meclise tekrar görüşülmesi için iade edebilecektir. Bu işlevin gereksiz bir şekilde uzamaması için gerekli yasal ayarlamalar yapılacaktır.
Federal meclis tarafından onaylanan yasalar anayasaya uygunluğunun tespiti veya iki toplumdan birisinin aleyhinde ayrımcı olup olmadığını tespit için gerektiğinde anayasa mahkemesine havale edilebilecektir.
FEDERAL İDARE
Federal idare, en üst kademede federasyonun iki toplumlu yapısını ve iki halkın siyasal eşitliğini üst düzeyde yansıtacaktır. Federal idarede taraflardan birisi ikinci sınıf durumuna itilmeyecektir.
Federasyonun yetki ve işlevleri bir Federal Konsey tarafından yerine getirilecektir.
Federal Konsey, Federal Bakanlık görevini yürütecek eşit sayıda Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumdan oluşacaktır. Federal Bakanlıkların dağıtımı, Federal Konsey kararıyla tespit edilecektir.
İki halk arasında barış ve uyumu geliştirmek için, uzlaşma yoluyla karar alma yöntemi, Federal Konsey işlevlerinde genel kural sayılacaktır.
Federasyonun devlet başkanı ve başbakan yardımcısı Federal Konsey üyeleri arasında anlaşma yoluyla belirlenecek ve bir süre için seçilecektir. Devlet başkanı, federasyonun başı olarak başkan yardımcısının da yardımıyla resmi görevler ve törensel işlevleri de yerine getirecektir. Uluslararası anlaşmaların parafe edilmesi yasaların açıklanması gibi idari işlevlerin devlet başkanı ve başbakan yardımcısı tarafından birlikte yapılması şart olacaktır.
Devlet başkanının işlevleri, konseyin Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum üyeleri arasında rotasyon usulü ile değişecektir.
Öte yandan Devlet Başkanı ve diğer yandan Devlet Başkan yardımcısı ile Dışişleri Bakanı aynı toplumun üyeleri olmayacaktır.
Dışişleri ile ilgili tüm düzenlemeler ve dış politika özel bir anlaşmaya tabi olacaktır.
FEDERAL YARGI
Federasyonun en üst yargı organı eşit sayıda Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum hakimlerden oluşacaktır. Bu yargı organı aynı zamanda federal anayasa mahkemesi ve federal. yüksek mahkeme görevlerini yürütecektir. Bu yargı organının başkanlığı iki halk arasında dönüşümlü olarak değişecektir.
Federasyonun yargı organı, Federal Anayasaya ve Federal yasalardan kaynaklanan konularla ilgilenecek ve federal meclis tarafından kendisine verilecek yetki ile federal konularla ilgili diğer yasal işlevleri yerine getirecektir.
Federasyonu oluşturan her iki Cumhuriyetin federal yargı ve federal yasama kapsamına girmeyen konularla ilgilenmesi için bağımsız bir yasama sistemi olacaktır.
Federal yasamadan önce, federal yasaların ve federal idari kararların anayasaya aykırılığını gündeme getirme yetkisine haiz organ ve kişiler federal anayasa tarafından belirlenecek ve federasyonu oluşturan iki cumhuriyetin gelecekteki yasama, yargı ve idari kararlarının federal anayasaya uygunluğunu sağlayacak, yeterli yasal kontrol mekanizması federal anayasa tarafından kurulacaktır.
c) (Üç Özgürlüklerle ilgili düzenlemeler, mülk mübadelesi, iki tarafın yer değiştiren üyelerinin tazmini ve siyasi, ekonomik ve kültürel haklardan oluşur).
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
Tüm evrensel hak ve özgürlükler federal anayasaya dahil edilecek ve federasyonu oluşturan iki ayrı Cumhuriyet tarafından, federasyonun temel özelliklerini korumak amacı ile ayarlanacaktır.
Karşılıklı mülk taleplerini tespit edecek ve federasyonun kurulmasından önce her iki tarafça kabul edilecek bir anlaşmanın temel prensipleri üzerinde mutabakata varılmasını sağlamak amacı ile, iki tarafın yer değiştiren nüfusuna ait bu taleplerin mübadele ve/veya tazminat yoluyla çözümlenmesini sağlayacak iki toplumlu özel bir komite kurulacaktır.
Temel hak ve özgürlüklerin hiçbiri, üzerinde anlaşmaya varılan iki kesimli federal çözümün temeline ters düşmek veya bozmak için kullanılmayacaktır.
Dolaşım yerleşim ve mülk edinme hakları,federal anayasaca , belirlenecektir. Bu hakların uygulanması 1977 doruk anlaşması ve yukarıda belirtilen yönlendirici prensiplere uygun olacaktır. Federasyonu oluşturan Cumhuriyetler bu hak ve özgürlükleri federal anayasaya uygun bir şekilde düzenleyecektir.
Federasyonu oluşturan iki cumhuriyet arasındaki dolaşım özgürlüğü, federal anayasal sistemin yürürlüğe girmesinden sonra uygulamaya konacak ve gerekli polis kontrolüne tabi olacaktır.
Komşu kurucu Cumhuriyetteki yerleşim özgürlüğü ve mülk edinme hakkı, makul moratoryumların uygulanması ve komşu kurucu Cumhuriyette ikamet edecek kişilerin sayısı ile ilgili mantıki tavırların ve edinilecek mülk miktarının saptanması sonucu aşamalı olarak uygulanacaktır.
GÜVENLİK, GARANTİLER VE SAVUNMA
Güvenlik konusundaki temel gereksinim, ayrılmaz bir biçimde garantiler ve savunma konularıyla dolayısıyla da garanti ve ittifak antlaşması ile kuvvetlerin dengesi konusuyla bağlantılıdır.
İlgili kuvvetlerin gücü ve yeteneklerine dayanacak bir denge; bir yandan, Kuzey Kıbrıs'taki Kıbrıslı olmayan ve Kıbrıslı Türk kuvvetler, öte yandan da, Güney Kıbrıs'taki Kıbrıslı olmayan ve Kıbrıslı Rum kuvvetler arasında, geçici federal hükümetin kurulduğu tarihte oluşturulacaktır.
Kapsamlı anlaşmada üzerinde anlaşılacak düzeyde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk kuvvetlerin azaltılmasına ilişkin bir program içerecektir. Bu program, federasyon oluşturulmadan önce, tam olarak uygulanacaktır. Federasyonda aynı büyüklükte, bir Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum birlik bulunacaktır.
Hiçbir şekilde herhangi bir seferi kuvvet, askeri eğitim, ya da sivil grupların yarı askeri eğitim görmeleri söz konusu olmayacaktır.
İttifak antlaşmasında öngörülen Türk ve Yunan alayları, Kıbrıs'ta üslenmeye devam edecektir. Kıbrıslı olmayan kuvvetler, üzerinde anlaşılacak bir programa göre, yeterli ve etkili garantilerin sağlanabilmesi için gerekli olan düzeye getirilecektir.
İlgili tarafların mutabakatıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden Kıbrıslı olmayan kuvvetlerin üzerinde anlaşılan düzeyde azaltılması yanısıra, Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum kuvvetlerin azaltılmasını denetlemesi için, BM Barış Gücü'ne yetki vermesi istenecektir.
Av için izin verilenlerin dışında silah bulundurmak federasyon sathında yasaklanacak ve bu yasağın ihlali federal suç sayılacaktır. Silah ya da başka askeri donanımının ithali ya da geçirilmesi de yasaklanacaktır.
1960 Garanti ve İttifak Antlaşması korunacak ve güncelleştirilecektir.
FEDERASYONUN TOPRAKLA İLGİLİ YÖNLERİ
İki taraf aşağıdaki konularda anlaşırlar:
Varolan ön savunma hatları arasındaki bölgenin geleceği.
İki kurucu Cumhuriyetin sınırları.
Kurucu Cumhuriyetlerin her birinin toprağı, federal anayasada tarif edilecektir.
Kurucu Cumhuriyetlerin sınırları ihlal edilmez olacak ve Kıbrıs'taki İngiliz Egemen Üs Bölgelerinin egemenliğinin sona erdirilmesi hali dışında değiştirilmeyecektir.
Toprak ayarlamaları, bölünmez bir bütünün bir parçası olarak 1977- 79 Üst Düzey Antlaşmasında ekonomik yaşayabilirlilik, ya da verimlilik ile, mülkiyete ilişkin, üzerinde anlaşılan kriterlere göre yapılacaktır.
Herhangi bir toprak ayarlamasında kişilerin yerlerinden bir kez daha sökülmesi konusunda arzusuzluk ve pratik olmama durumları, yönlendirici bir etken olacaktır.
Üzerinde anlaşılan herhangi bir toprak ayarlaması, kapsamlı bir anlaşmanın öteki yönlerinden kopmadan, aşamalı olarak uygulanacaktır.
İki Kurucu Cumhuriyet, yeterli ve etkili biçimde garanti edilecek olan, birbirinin toprak bütünlüğüne saygılı olacaktır.
İki Kurucu Cumhuriyet kendi topraklarının, birbirinin toprak bütünlüğünü hedef alacak düşmanca faaliyet, ya da eylemler için kullanılmasına izin vermeyecektir.
EKONOMİK GÜVENCELER VE KALKINMA
Federal bir düzenleme çerçevesinde, Kıbrıs'taki iki ayrı ekonomik varlık, geçici bir dönemin ardından, her iki halka da ekonomik yararlar sağlayacak bir ekonomik birliğe doğru adım atacaktır.
Kurucu Cumhuriyetler, kendi bölgelerinde, birey ve kurumları vergilendirme, sanayi ve ticari düzenleme, toprak ve doğal kaynakları kontrol etme ve meslek ve iş kurulmasına izin verme konularında yetki sahibi olmaya devam edecektir.
Federal ekonomi politikası, iki kurucu cumhuriyet arasındaki ekonomik farklılığı giderecek ve eşitliği gözetecek biçimde planlanacaktır. Kayda değer bir eşitleme düzenini muhafaza etmek için, gerekli güvenceler oluşturulacaktır. Bunlar istikrarı bozacak bir ilişkiden kaçınılması için "anayasal ilkeler" olarak tanımlanacak ve federasyonun temel hedeflerinden olacaktır.
Yukarıda sözü edilen ilişkilere işlerlik kazandırmak için bir Kalkınma Fonu oluşturacaktır.
Kurucu Cumhuriyetler arasındaki ekonomik ilişkiler, belli mal ve hizmetlerin koruyucu bir tercih sistemine tabi tutulacağı sınırlı bir serbest ticarete dayanacaktır; bu uygulamadaki amaç, Kıbrıs Türk sanayi ve ticaretini tahakküm ve olumsuz ekonomik etkilerden korumaktadır.
Yukarıda sözü edilen hedeflerin bir anlam taşıması ve başarılı olması için, Kıbrıs Türk halkına uygulanan tüm kısıtlayıcı ekonomik ve öteki önlemler, vakit geçirilmeden kaldırılmalıdır.
Ekonomik hedef ve ilkelerin, federal anayasanın bir parçası haline getirilmesine yardımcı olacak ek düzenlemeler, iki taraf arasında varılacak özel bir anlaşmanın gündemini oluşturacaktır.
KIBRIS'TA BİR FEDERASYON KURULMASINA İLİŞKİN ÜZERİNDE ANLAŞILAN ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI
Kıbrıs'ta bir federasyon kurulmasına ilişkin üzerinde anlaşılan çözüm aşağıdaki aşamalara göre uygulanacaktır:
i) Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafı arasında yürütülen görüşmelerin, Kıbrıs sorununun tüm yönlerini kapsayacak biçimde ve bölünmez bir bütün kavramı içerisinde sonuçlandırılması.
ii) Üzerinde anlaşılan metinlerin tartışılmak ve Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum halklarının onayını almak için, her iki tarafta da ayrı ayrı yapılacak referandumlara sunulmak üzere, Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum Yasama Meclislerine sunulması.
iii) Geçici hükümet kuruluncaya kadar bir denge sağlanması amacıyla, sonuçlanan güvenlik düzenlemeleri uyarınca, kuvvetlerin dengelenmesine ilişkin programın uygulanmaya başlanması.
iv) Birbirinin yasal ve siyasal kimliklerini tanıdıklarına ilişkin karşılıklı olarak ve aynı zamanda yaptıkları federal deklarasyonlarla ilgili temel hükümler uyarınca, kurucu Cumhuriyetlerin yeniden formasyonu.
v) Karşılıklı mülk iddialarını görüşmek üzere, görüşmelerin uygun bir zamanda oluşturulacak geçici (ad-hoc) komitenin çalışmalarının değerlendirilmesi.
vi) Aşağıda belirtilen amaçlar için ortak komitelerin oluşturulması:
1) Federal anayasanın ayrıntılı bir taslağının hazırlanması;
2) Üzerinde anlaşılan güvenlik düzenlemelerinin programlanması; 3) Üzerinde anlaşılan toprak düzenlemelerinin programlanması.
viii) İki kurucu Cumhuriyetin temsilcilerinin, Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözümü öngören anlaşmayı imzalaması ve zamanında Geçici Hükümet'in kurulması.
ix) Federasyonun uluslararası forumlarda tanınması için Geçici Hükümet'in uluslararası kuruluşlara bildirimde bulunması.
x) Güvenlik Konseyi'nin, Geçici Hükümet'le varılacak bir mutabakata göre, BM Barış Gücü'ne federasyonun ilk aşamalarda görev yapması için vereceği yetkinin belli bir süre onaylanması.
xi) Karşılıklı mülk iddialarını inceleyen iki toplumlu Geçici Komite'nin çalışmalarında, temel ilkeler üzerinde anlaşma sağlandığı ve karşılıklı bireysel hak iddiaları olasılığının ortadan kalktığı noktasında varlığının her iki tarafça teyid edilmesi.
xii) Federal anayasanın teknik taslağının sonuçlandırılması ve Geçici Hükümet ile kurucu Cumhuriyetlerin yasama meclislerince onaylanması. Federal anayasa, iki tarafta yapılacak referandumlarda onaylandıktan sonra yürürlüğe girecektir.
xiii) Garantör Devletlerin Ortak Deklerasyonu.
xiv) Federal hükümetçe; federasyonun tanınması ve diplomatik ilişkiler kurulması için Bileşmiş Milletler ve gözlemcilerin devlet temsilcilerine çağrı yapılması.
xv) Üzerinde anlaşılan güvenlik düzenlemelerinin tamamlanması.
xvi) Toprak konusunda üzerinde anlaşmaya varılan düzenlemelerin tamamlanması.
xvii) BM Barış Gücü UNFICYP'in sonunda lağvedilmek üzere bir gözlemci güce dönüştürülmesi.
xviii) BM Genel Sekreteri'nin iyi niyet misyonunun tamamlanması.
- halil
- Main Contributor
- Posts: 8804
- Joined: Fri Mar 09, 2007 2:21 pm
- Location: nicosia
by denizaksulu » Wed Feb 27, 2008 2:35 pm
Halil, you have a great sense of humour.
27 pages of translation?
I havent began reading the others yet. Surely there must be an English version?
27 pages of translation?
I havent began reading the others yet. Surely there must be an English version?
-
denizaksulu - Forum Addict
- Posts: 36077
- Joined: Thu May 10, 2007 11:04 am
Who is online
Users browsing this forum: No registered users and 0 guests
© 2002 - 2015 Cyprus-Forum.com
