Cyprus-Forum.com

by **Alexandros Lordos** » Thu Mar 24, 2005 12:49 am

Could someone give me a translation or a summary of what this article is saying?

Code: Select all: ZAMAN *** Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Kirişçi: “Rumlar uzlaşmaz tavırları ile kan kaybediyor!” RÖPORTAJ: ZAFER ÖZCAN Türkiye ile Avrupa Birliği yakınlaştıkça, Kıbrıs sorununa yönelik çözüm ihtiyacı da artıyor. Yunanistan’dan sonra konuya en ilgili AB üyesi ülke olan ve haziran ayında dönem başkanlığını devralmaya hazırlanan İngiltere, adaya yönelik çözüm arayışlarını da hızlandırdı. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın desteklediği yarı bağımsız bir düşünce kuruluşu olan Wilton Park tarafından şubat başında Larnaka’da düzenlenen konferans, Kıbrıslı Türk ve Rumlarla, İngiliz, Yunan ve Türk katılımcıları bir araya getirdi. Toplantıya katılarak Türkiye’deki değişim süreci ve bunun Kıbrıs boyutunu anlatan Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Kirişçi, içeride yaşananları Zaman’a değerlendirdi. Wilton Park Konferansı ile Kuzey ve Güney arasındaki zihniyet farklılığının bir kez daha ortaya çıktığı tespitini yapan Prof. Kirişçi, “30-40 bin Türk askerinin görev yaptığı Kuzey Kıbrıs’ta çok daha fazla özgürlük var, her türlü fikir seslendiriliyor ve serbest seçimler yapılıyor. Güney’de ise farklı söylemler bir şekilde kontrol ediliyor. AB üyesi bir ülkeye yakışmayan bir zihniyet hakim. Kıbrıs meselesinin çözümsüz kalması dünya kamuoyu nezdinde Türk tarafının tezlerini daha da güçlendirecek.” tespitini yapıyor. *** Wilton Park Konferansı’ndaki genel havayı özetleyebilir misiniz? Konferanstaki ilk konuşmaları Rum tarafının iktidar partisi AKEL’in sözcüsü Andros Kyprianou ile konferansın düzenlenmesine destek olan özel bir üniversitenin rektörü yaptı. İlk iki konuşmadan çıkan sonuç Rum lider Tasos Papadopulos’un mesajlarına benzedi. Adayı birleştirmek istediklerini; ama Annan Planı’nın çözüm için yetersiz olduğu için çözüme yönelik bir temel teşkil edemeyeceği üzerinde durdular. Kyprianou, niçin Rumların hayır dediğini izah etmeye çalıştı ve hayır konusunda halkın siyasilere baskı yaptığını söyledi; ama bu sözler katılımcılardan tepki aldı. Çünkü katılımcılar çoğunlukla siyasilerin halkı yönlendirdiğini düşünüyordu. Toplantı katılımcılarından Avrupa Parlamentosu üyesi Andrew Duff, iki konuşmacının da yaklaşımlarının AB ruhuna aykırı olduğunu özellikle belirtti. Duff’un, “Papadopulos’a tavsiyem AB içinde Türkiye’ye karşı kullanmayı düşündüğü vetoları kullanmasın; çünkü benim bildiğim Avrupa Komisyonu bu vetoların etrafından dolaşacak bir yöntem bulur ve unutulmasın ki Kıbrıslı Türklere artık AB vatandaşıdır ve Rum tarafı onların hak ve çıkarlarını koruyamayacaksa, AB’nin diğer kurumları onların menfaatlerini koruyacaktır.” sözleri ilginç geldi bana. Orada görüldü ki Rum tarafı çözüme yönelik adımlar atmazsa zor durumda kalacak. Çünkü gelinen noktada Rum kesimi AB üyesi olduğu halde AB ruhuna uygun davranmıyor, Türk tarafı ise Birlik zihniyetine daha paralel hareket ediyor. *** Somut olarak ele alınan sorunlar neler oldu? İki taraf arasındaki sorunların çözümündeki temel engeller hangileri? Birincisi mülk konusu. Annan Planı içerisinde mülk sorununa yönelik getirilen çözümlerin Rumların taleplerini karşılamaktan uzak olduğu net olarak görüldü. İleride Annan Planı tartışılacaksa mülk konusunun yeniden ele alınması kaçınılmaz görünüyor. Toplantıda Loizidou davasını AİHM’de kazanan avukat da bir konuşma yaptı. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin birinci protokolünün birinci maddesinin mülk konusuyla ilgili olduğunu hatırlattı. Bugüne kadar mülk davalarında sadece tazminat öngörülüyordu, Loizidou davasında ise o mülkü kullanamamaktan kaynaklanan maliyetin de tazmin edilmesi öngörüldü. Ben onun konuşmasından sonra söz alarak Türkiye’de yaşanan değişimi anlattım. Türk halkının mülk ile hukuk devleti arasındaki ilişkinin önemini bilinçli veya bilinçsiz olarak fark etmeye başladığını söyledim. Bunun Türkiye adına büyük bir kazanım olduğunu da belirterek, “Siz öyle bir tablo çizdiniz ki çözüm için bir çıkış yolu görünmüyor. Oysa 1974 olaylarının Rumlardan kaynaklanan siyasi sebepleri de vardır.” dedim. Avukat da bunun üzerine çözüm için karamsar olduğunu; ancak tek bir çıkış yolu olabileceğini ifade etti. Rum tarafında kalan, Kıbrıslı Türklere ait mallarını korumakla yükümlü bir otorite kurulduğunu; ama o malların gerektiği şekilde korunamadığını hatırlattı. Kıbrıslı Mustafa isminde bir Türk’ün Rum tarafında kalan mülkü için Kıbrıs mahkemesine dava açarak tazminat kazandığı bilgisini verdi ve Güney’de mülkü kalan bütün Türklerin dava açmasının çözüm için bir çıkış yolu olabileceğini, bunun Rum tarafını harekete geçirebileceğini vurguladı. Yani Türkiye’nin Loizidou davasında gösterdiği duyarlılığı Rumların da bu şekilde göstermesinin sağlanabileceğinin altını çizdi. Sonuç olarak gözlemlediğim kadarıyla Annan Planı kabul edilse dahi mülk sorunu çözülemeyecekti; çünkü plandaki ayrıntılar Rumları hem ikna hem de tatmin etmemişti. İki taraf arasındaki ikinci önemli konu ise güvenlik. Biz farklı bakıyoruz; ama adadaki Türk askerlerinin varlığı Rumlar için büyük bir problem. Üçüncü bir konu ise Türkiye’den kuzeye gidip yerleşen insanlar meselesi. Ancak burada da Anadolu’dan gelenlerin sayısının Rumların iddia ettiği kadar yüksek olmadığı gerçeği var. *** Size göre iki kesim arasındaki en büyük ve aşılması zor sorun nedir? İki taraf arasındaki çözümü en zor konu bana göre güvenlik. Çünkü Kıbrıslı Türkler hangi partiye oy verirse versin Türk ordusunun askeri varlığını güvenlik açısından önemli buluyor. Rumlar içinse durum tam tersine. Diğer bütün konularda bir örtüşme, bire bir olmasa da var. Ortak çözüm şansı fazla. Annan Planı’nın kabul edilmemesinin nedenlerinden birisi de plandaki güvenlikle ilgili mülahazaların ve tedbirlerin uygulanabileceği konusunda Rumların ikna olmamasıydı. Aslında plan Rumların endişelerine bir cevap veriyor; ama Rumlar plandaki şartların hayata geçirilebileceğine inanmıyor. Biz 2002 yılında Ali Çarkoğlu ile Kıbrıs konusunda bir araştırma yapmıştık. Bizim araştırmada yaşı büyük olanların, küçüklere göre adada bir çözüme hazır olmadıkları ortaya çıkmıştı. Türk gençleri çözüme daha açıktı. Konferansa katılan Alexandros Lordos ve Muharrem Faiz isimli iki araştırmacı, bizim yaptığımıza benzer olarak Kıbrıslı Rumlar üzerine yaptıkları bir araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Onların araştırmasına göre Rumların yaşlı olanları çözüme daha hazır iken, gençler çözüme daha uzak. Bunun gerekçesi Rum gençlerin sadece 1974’ten itibaren oluşturulan çarpıtılmış bir tarihe inanmalarıdır. Bu da gösteriyor ki çözüm noktasında Rumların durumu Türklere göre çok daha vahim! Çünkü gençler inansa bu işe, geleceğe umutla bakmak mümkün; ama gençler inanmadığı için işin içinden çıkmak çok zor. Ancak son zamanlarda böyle bir sorunun Rum tarafında yaşandığını fark eden artan şekilde Avrupalı ve Yunan var. Bunu fark edenlerin sayısının artması, Rum tarafında kendi tarihlerine başka bir perspektiften bakabilmeyi getirecek mi, onu zaman gösterecek. Aslında olay şudur, 30-40 bin askerin olduğu Kuzey tarafında çok daha serbest bir söylem var ve serbest seçimler yapılıyor. AB üyesi Güney’de ise söylemler kontrol ediliyor. Verheugen bile orada konuşturulmadı. Bu tavırlar, AB’nin zihniyetine yakışmıyor. Rumların uzlaşmaz tavrının AB de artık farkında; ama bu işi sopayla halletmek istemiyorlar. Süreç bu açıdan biraz uzuyor. *** Siz Annan Planı’nın tekrar gündeme geleceğini ve revize edilerek oylanacağını düşünüyor musunuz? Wilton Park Konferansı’na Kıbrıs konusunda karar süreçlerini etkilemiş insanlar katıldı. Benim onlardan edindiğim intiba, Annan Planı dışındaki bir arayışa ne AB ne de uluslararası camianın hazır olduğu yönündeydi. Sanırım araya biraz zaman koyarak planın tekrar masaya gelmesi sağlanacak. Bu pozisyonlarında Rumlar çok diretirse Türk tarafı uluslararası camianın gözünde meşruluk kazanacak. *** Kuzey Kıbrıs’taki son seçim sonuçlarını çözüm açısından nasıl değerlendiriyorsunuz? Türk tarafı bütün yaşanan olumsuzluklara rağmen çözüm iradesini bir kez daha ortaya koymadı mı? Bence Kıbrıs’ta daha şahin olan çevrelerin durumunu daha da zorlaştıran bir sonuç çıktı bu seçimlerden. Kıbrıs Türk halkı kendilerine verilen sözler tutulmamış olmasına rağmen daha sert milliyetçi ve içine kapanık olmadıklarını gösterdi. Annan Planı’na destek veren pozisyonlarını güçlendirerek devam ettirdiklerini, halen bütünleşme arzusu içinde oldukları ve bunun güçlendiği mesajını verdiler. Bana göre bu seçimlerin sonuçları, Türkiye’nin ve Kıbrıslı Türklerin pozisyonunu, uluslararası kamuoyu nezdinde daha da güçlendirmiştir. (ZAMAN – 13.3.2005)